پهنه‌بندی تراکم درختی جنگل های بلوط زاگرس به روش کریجینگ با استفاده از تصاویر ماهواره ای Worldview-2 برگرفته از پایگاه اطلاعاتی گوگل ارث

سابقه و هدف: ﺗﻌﺪاد درﻫﮑﺘﺎر در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده و ﭘﺎﯾﺶ آن در ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺗﻮده ﻫﺎی ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎراﻫﻤﯿﺖ دارد. به طور کلی آگاهی از وضعیت تراکم درختی در توده های جنگلی یکی از نخستین اقدامات در مدیریت جنگل می باشد. در این تحقیق به‌منظور بررسی ساختار مکانی و پهنه‌بندی متغیر تراکم درختی در جنگل های بلوط زاگرس به روش زمین‌آمار و همچنین امکان استفاده از تصاویر ماهواره ای Worldview-2 برگرفته از پایگاه داده گوگل ارث برای کاهش عملیات میدانی، منطقه ای به مساحت 450 هکتار از پارک جنگلی چغاسبز واقع در شهرستان ایلام انتخاب شد. مواد و روش ها: بدین منظور ابتدا تصویر یکپارچه‌ای از داده های ماهواره ای سنجنده Worldview-2 موجود در پایگاه داده گوگل ارث با قدرت تفکیک مکانی 46/0 متر از کل منطقه تهیه و زمین مرجع شدند. نمونه‌برداری با استفاده از روش منظم تصادفی با شدت 10 درصد و قطعات نمونه 25 آری مربعی شکل بر روی شبکه‌ای به ابعاد 100×250 متر بر روی تصویر انجام گرفت. در مجموع 180 قطعه‌نمونه بر روی تصویر پیاده و تعداد پایه‌های درختی در هر یک از آن ها شمارش شد. به‌منظور ارزیابی صحت اندازه‌گیری تراکم درختی بر روی تصویر، تعداد 30 قطعه‌نمونه به‌صورت تصادفی از بین قطعات نمونه انتخاب و در عرصه پیاده شد. پس از انجام تجزیه و تحلیل های زمین آماری واریوگرام تجربی متغیر تراکم محاسبه و مدل نظری مناسب بر آن برازش داده شد. در نهایت نقشه تراکم پایه های درختی با استفاده از روش کریجینگ تهیه شد و نقشه حاصله مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج ارزیابی اندازه‌گیری تراکم درختی بر روی تصویر و عرصه نشان داد که اختلاف معنی‌داری آماری بین درختان شمارش‌شده در روی تصویر و عرصه وجود ندارد. تجزیه‌وتحلیل مکانی داده ها نشان داد که متغیر تراکم درختی دارای ساختاری قوی و ناهمسانگرد است. در نهایت، واریوگرام تجربی ناهمسانگرد برای متغیر تراکم جنگل محاسبه و مدل نمایی ناهمسانگرد در جهت‌های مختلف بر واریوگرام تجربی برازش داده شد. سپس برآوردها به روش کریجینگ معمولی و بلوکی با ابعاد 50×50 متر انجام گرفت. نتایج ارزیابی صحت کریجینگ به روش ارزیابی متقابل نشان داد که براساس معیارهای تعیین صحت برآوردها نااریب بودند (42/0-% = MEr و 07/21% = RMSEr). بنابراین، می‌توان نقشه تراکم جنگل را با دقت مناسبی تولید نمود. همچنین هزینه بسیار اندک نمونه برداری از روی تصاویر مذکور و عدم وجود اختلاف معنی دار با نمونه برداری زمینی که از نتایج تحقیق حاضر بود، یکی از نقاط قوت این روش بوده که می تواند برخی از محدودیت های کار در عرصه و هزینه های اجرایی تحقیق را به حداقل برساند . نتیجه گیری: براساس نتایج حاصله می توان اظهار داشت که استفاده از چنین نقشه هایی می‌تواند امکان تجزیه‌ و تحلیل مکانی را به‌سرعت افزایش دهد. همچنین برای مشخصه های خاص استفاده از این گونه تصاویر به‌منظور کمک به نمونه‌برداری زمینی می تواند سرعت و هزینه انجام پژوهش ها را کاهش داده و در نتیجه زمینه را برای تحقیقات وسیع تر فراهم نماید. در نهایت می‌توان استفاده از روش کریجینگ را به‌منظور پهنه‌بندی متغیر تراکم در جنگل‌های زاگرس با استفاده از نمونه‌های برداشت‌شده از تصاویر ماهواره ای Worldview-2 موجود در پایگاه اطلاعاتی گوگل ارث مناسب ارزیابی نمود.