پرسشها و پژوهش‏های بایسته قرآنی در زمینه تفسیر قرآن به قرآن

author

Abstract:

 طرح پرسشها و تأمّلاتى درباره روش تفسیر قرآن به قرآن است. نویسنده، نخست از محدودیتهاى این روش هم در ناحیه نگاه متقابل آیات به یکدیگر و هم از لحاظ احاطه مفسّر سخن گفته، سپس پرسشهایى را در این زمینه مطرح کرده است. در ادامه از نقش عقل در روش تفسیر قرآن به قرآن پرسیده و این سؤال را مطرح کرده است که در صورت تعارض تأمل عقلى با ره‌آورد روش فوق چه باید کرد؟  در ادامه از جایگاه سنت و روایات در این روش سخن گفته و سه دیدگاه را درباره آن مطرح کرده است: 1 - تفسیر به سنت خود گونه‌اى از تفسیر قرآن با قرآن است. 2 - تفسیر به سنت سطح دیگرى از مدلول آیات را روشن مى‌کند غیر از سطحى که با روش قرآن به قرآن به دست مى‌آید. 3 - تفسیر به سنت، جنبه تعلیمى داشته است.  میزان بهره‌گیرى از قرآن در معناشناسى واژگان آیات، محور دیگرى است که با پرسشهاى زیر مطرح شده است.  1 - حجم واژه‌هاى تعریف‌پذیر چه اندازه است؟ 2 - آیا با تعریف قرآنى مى‌توان از منابع لغوى دیگر بى‌نیاز شد؟ 3 - آیا ضابطه و روش شناخته شده‌اى دراین زمینه وجود دارد. محور بعدى رابطه تفسیر ترتیبى و موضوعى است آیا تفسیر موضوعى مبناى علمى و شرعى دارد؟ روش معصومان موضوعى بوده است یا ترتیبى؟ 3 - آیا جداسازى این دو روش میسّر است؟ چه نسبتى میان تفسیر موضوعى و ترتیبى وجود دارد؟ روش تفسیر قرآن به قرآن در کدام یک از این دو روش قرار مى‌گیرد؟ چگونگى سنجشِ روایات با آیات، محور بعدى است؛ پرسشهاى این محور عبارتند از: مقصود از موافقت و مخالفت با قرآن چیست؟ آیا موافقت اجزاء روایت با قرآن کافى است یا باید مجموعى باشد؟ آیا موافقت به لحاظ مدلول مطابقى است یا مدلول التزامى و تضمینى را نیز دربرمى‌گیرد؟ آخرین محور، ضابطه‌مندى آیات قرآن است. قرآن دو گونه نظم و ضابطه‌مندى دارد: 1 - ظاهرى و صورى در سطح آیات، 2 - معرفتى و مضمونى در سطح معارف و موضوعات، چه معیارها و شیوه‌هایى براى کشف نظم مضمونى معارف وحى وجود دارد؟ پیش‌فرض‌هاى مفسّر یا تناسب لفظى یا ساختمان هندسى سوره‌ها یا اشتراک حروف آخر آیات و...

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پرسشها و پژوهش‏های بایسته قرآنی در زمینه علوم قرآن

جست‌وجو و طرح آن دسته از مطالب و پرسشهاى علوم قرآنى است که پاسخ به آنها قبل از تفسیر الزامى است. نویسنده، نخست به موضوع وحى پرداخته و بحثهایى چون: کیفیت و حقیقت وحى، نوع رابطه پیامبران با وحى، حسى بودن یا تجربى بودن وحى، تحلیل روان‌شناسانه، جامعه‌شناسانه، عرفانى، عقلى و حسى وحى، تحلیل وحى از طریق خود وحى، محتواى وحى، تعارض علم و دین، آیا وحى تنها عهده‌دار ارتباط خلق با خالق است یا نظام‌هاى عباد...

full text

پرسشها و پژوهش‏های بایسته قرآنی در زمینه مبادی فهم قرآن

 طرح پرسشهاى متعددى در باب فهم قرآن است که پاسخ به آنها راهگشاى خیلى از مسایل در فهم و تفسیر قرآن مى‌باشد. نویسنده پرسشهایى را در چند محور مطرح کرده و به سیر تاریخى آن به صورت اجمال و پاسخهاى احتمالى که ممکن است داده شود یا داده شده است، اشاره کرده است. نخستین محور چگونگى زبان قرآن است. در این رابطه سه دیدگاه از سوى غربیان راجع به زبان دین بیان شده است: 1 - نظریه پوزیتیویست‌ها، 2 - نظریه تمثیلى...

full text

پرسشها و پژوهش‏های بایسته قرآنی در زمینه علوم قرآن

جست وجو و طرح آن دسته از مطالب و پرسشهای علوم قرآنی است که پاسخ به آنها قبل از تفسیر الزامی است. نویسنده، نخست به موضوع وحی پرداخته و بحثهایی چون: کیفیت و حقیقت وحی، نوع رابطه پیامبران با وحی، حسی بودن یا تجربی بودن وحی، تحلیل روان شناسانه، جامعه شناسانه، عرفانی، عقلی و حسی وحی، تحلیل وحی از طریق خود وحی، محتوای وحی، تعارض علم و دین، آیا وحی تنها عهده دار ارتباط خلق با خالق است یا نظام های عباد...

full text

پرسشها و پژوهش‏های بایسته قرآنی در زمینه مبادی فهم قرآن

طرح پرسشهای متعددی در باب فهم قرآن است که پاسخ به آنها راهگشای خیلی از مسایل در فهم و تفسیر قرآن می باشد. نویسنده پرسشهایی را در چند محور مطرح کرده و به سیر تاریخی آن به صورت اجمال و پاسخهای احتمالی که ممکن است داده شود یا داده شده است، اشاره کرده است. نخستین محور چگونگی زبان قرآن است. در این رابطه سه دیدگاه از سوی غربیان راجع به زبان دین بیان شده است: 1 - نظریه پوزیتیویست ها، 2 - نظریه تمثیلی ...

full text

پرسشها و پژوهشهای بایسته قرآنی در زمینه خاستگاه شرور

گردآوری شماری از پرسشهای آغازین و چالشهای پدید آمده در موضوع خاستگاه شرور است که قرآن پژوهان در پرتو آیات قرآن، پاسخهای شایسته بدانها بدهند. شماری شرور را با وجود خدا و صفات او ناسازگار می بینند. شر تعریف مصداقی دارد نه مفهومی. شر به اخلاقی و فلسفی تقسیم می شود و برخی شر را به عاطفی، طبیعی، اخلاقی و مابعدالطبیعی تقسیم می کنند. عده ای شر را به شری که معلول اختیارو فعل انسان، اختیارو فعل انسان با...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 11-12

pages  28- 39

publication date 1998-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023