پتانسیل فرونشست دشت شازند ناشی از افت آب زیرزمینی با مدل وزن‌دهی و آنالیز صحت‌سنجی آن با استفاده از تداخل‌سنجی راداری

در پژوهش حاضر عوامل مؤثر بر فرونشست سطح زمین در دشت شازند با به‌کارگیری روش وزن‌دهی و تحلیل سلسله‌مراتبی بررسی شده است. در این مدل هفت پارامتر مؤثر، محیط آبخوان، کاربری زمین، پمپاژ، تغذیه، ضخامت آبخوان، فاصله از گسل و افت سطح آب زیرزمینی طبق نظر کارشناسی ارائه‌شده، رتبه‌بندی و کلاسه‌بندی شد و از تلفیق این پارامترها در محیط ArcGIS نقشۀ آسیب‌پذیری دشت با شاخص بین 87 تا 170 به دست آمد. سپس، به‌منظور بهینه‌سازی و تطابق بیشتر، هفت لایۀ مؤثر بر فرونشست فازی‌سازی‌ شده و نقشۀ نهایی تهیه شد. در مرحلۀ بعد، با اعمال وزن‌های کارشناسی به روش AHP نیز نقشۀ نهایی پتانسیل فرونشست تهیه شد. میزان آسیب‌پذیری فرونشست دشت با تلفیق لایه‌ها در محیط Arc GIS طی یک سال (1395-1396) به دست آمد و برای صحت‌سنجی این مدل از نقشۀ ماهواره‌ای InSAR استفاده شد. برای بهبود نتایج به‌دست‌آمده و بهینه‏سازی وزن‏های اعمال‌شده از روش‌های وزن‌دهی و فازی با تحلیل سلسله‌مراتبی استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده از تحقیق حاضر نشان می‌دهد هر سه روش همبستگی تقریباً یکسانی با داده‌های ماهواره‌ای دارند و از بین آنها، روش فازی بیشترین همبستگی را با داده‌های ماهواره‌ای و فرونشست واقعی نشان می‌دهد. بر اساس این مدل، نواحی شمالی و شمال غربی در معرض فرونشست قرار دارند. شایان یادآوری است که پالایشگاه شازند در منطقه‌ای با پتانسیل فرونشست زیاد قرار دارد و باید برنامه‌های مدیریتی لازم برای کنترل فرونشست در این نواحی اعمال شود.