پایش و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی حوضۀ آبخیز شهرستان فارسان با استفاده از مدل LCM

پوشش اراضی حوضه­های آبخیز از مباحث توسعه­ای متأثر و به شدت در حال تغییر هستند که این تغییرات بر متغیرهای دیگری همچون هیدرولوژی حوضۀ آبخیز تأثیر گذارند. هدف این تحقیق، پایش تغییرات کاربری اراضی در گذشته و بررسی امکان پیش­بینی آن در آینده با استفاده از مدل­سازی تغییر زمین (LCM) در حوضۀ آبخیز شهرستان فارسان استان چهارمحال­وبختیاری است. بدین منظور، تصاویر سنجنده­های لندست-5 TM برای سال­های 1365 و 1388 و تصاویر سنجندۀ لندست-8 OLI برای سال 1396 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. طبقات کاربری اراضی شامل مناطق مسکونی، اراضی کشاورزی، کشت دیم، مراتع، سنگلاخ­ها، پهنه­های آبی، خاک لخت و برف در تصاویر هر سه دورۀ زمانی طبقه­بندی شد. پیش­بینی وضعیت کاربری اراضی برای سال 1396 به کمک مدل LCM بر پایۀ شبکۀ­ عصبی مصنوعی و تحلیل زنجیرۀ مارکوف نیز انجام گرفت. پس از ارزیابی صحت مدل با استفاده از آمارۀ کاپا، نقشۀ پوشش اراضی سال 1406 با استفاده از دورۀ واسنجی 1365- 1396 پیش­بینی شد. نتایج نشان داد که اراضی مرتعی طی سال­های 1365 تا 1396 به میزان 4379 هکتار کاهش پیدا کرده­اند ولی اراضی کشاورزی به میزان 1922 هکتار افزوده شده­اند. در این مطالعه، LCM توانست 85% از تغییرات را به درستی پیش­بینی نماید. در سال 1406 به میزان 149هکتار افزایش وسعت اراضی شهری و 100 هکتار کاهش  اراضی مرتعی منطقه پیش­بینی شد. لذا ضمن تأکید بر حفظ اراضی مرتعی، لازم است از این تکنیک برای پیش­بینی تغییرات، علل آن و همچنین تبعات تغییرات کاربری اراضی در سطوح وسیع­تری بررسی و برنامه­ریزی کرد.