پایش نوسان‌ آبخوان دشت بیرجند با تصویرهای ماهواره ای گرِیس و تحلیل های مکانی جی‌.آی‌.اس

با توجه به افزایش کاربرد آب‌های زیرزمینی، به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند ایران، مدیریت به‌کاربردن آب‌های زیرزمینی بسیار مهم است. شناسایی تغییر و نوسان تراز آب‌های زیرزمینی می‌تواند به تصمیم‌گیری درست کمک کند. ماهواره‌ی گرِیس طرح مشترک ناسا و سازمان فضایی آلمان است که برای پایش تغییر گرانشی کره‌ی زمین و نوسان‌ کمّی ذخیره‌ی آب­های زیرزمینی با توان تفکیک مکانی چندصد کیلومتری به فضا پرتاب شد. با توجه به این‌که اندازه‌گیری‌های زمینی در مقیاس منطقه‌یی برای پایش کمّی آب­های زیرزمینی به‌اندازه‌ی کافی نیست، داده­های منحصربه‌فرد این ماهواره برای پایش تغییرات کمّی سالانه‌ی ذخیره‌ی آب­های زیرزمینی به‌کاربرده می­شود. پردازش داده­ ها در سامانه‌ی شبکه‌یی موتور گوگل‌ارت با سه الگوریتم GFZ، JPL و CSR انجام، و نتیجه‌ها با داده­های مشاهده‌یی (پیزومتری) 1387 تا 1397 مقایسه ‌کرده شد. این مقایسه با ایجادکردن وایازی خطی بین تغییرهای به‌دست‌آمده از الگوریتم­های سنجنده‌ی GRACE و داده­ های مشاهده‌یی انجام شد، که نتیجه‌ی آن همبستگی 69 درصدی بین تغییرهای به‌دست‌آمده از دو روش بود. برای تحلیل مکانی و زمانی، تراز ایست‌آبی آبخوان با نرم‌افزار ARC GIS پهنه‌بندی شد. نتیجه‌ها نشان داد که در بازه‌ی زمانی 1387 تا 1397 به‌دلیل کم‌بود بارش‌ها، تغذیه‌نشدن آبخوان، و برداشت اضافه، تراز ایست‌آبی افت بسیاری کرده است.