پایداری عملکرد دانه ارقام و لاین‌های گندم نان با تیپ رشدی متفاوت در اقلیم معتدل ایران

به منظور تعیین پایداری عملکرد دانه ارقام و لاین‌های گندم، تاریخ کاشت مناسب و ژنوتیپ‌های پرمحصول برای اقلیم معتدل کشور، پانزده رقم و لاین امیدبخش گندم در قالب یک آزمایش اسپلیت‌پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و سه تاریخ کاشت (20 مهر،‌10 آبان و 30 آبان) در شش منطقه به مدت دو سال زراعی (86-1384) مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد دانه ارقام و لاین‌های مورد آزمایش پس از جمع‌آوری نتایج دو ساله از ایستگاه‌های مختلف به منظور تعیین بهترین تاریخ کاشت مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن بود که تاریخ کاشت اول (20 مهر) برای تمام ایستگاه‌ها مناسب بود. بنابراین داده‌های دو ساله مربوط به تاریخ کاشت اول تجزیه واریانس مرکب شدند. با توجه به معنی‌دار شدن اثر رقم × سال × مکان، برای بررسی دقیق تر اثر متقابل و تعیین ارقام پایدار تجزیه پایداری با روش‌های مختلف انجام شد. نتایج حاصل از روش‌های ارزیابی شده تا اندازه‌ای مشابه بودند و در بیشتر روش‌ها رقم شیراز با میانگین عملکرد 79/9 تن در هکتار پایدارترین رقم شناخته شد. واریانس انحراف از رگرسیون و ضریب تبیین این رقم به ترتیب 28/0 و 1/91 بود که نشان‌دهنده پایداری وسازگاری عمومی این رقم است. لاین M-81-14 با میانگین عملکرد 8/8 تن در هکتار، از نظر پایداری در رتبه دوم قرار داشت. ارقام MV17، سایسون،‌ زرین و کویر در این پژوهش از پایداری نسبتاً کمتری برخوردار بودند