پارامترهای رشد جمعیت و جدول زندگی بید گوجه‌فرنگی (Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidae روی دو رقم گوجه فرنگی

بید گوجه­ فرنگی (Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae در ایران جزء آفات قرنطینه‌ای بوده که به تازگی در بیشتر مناطق کشور گسترش یافته و تبدیل به آفتی مهم در مزارع گوجه فرنگی، سیب زمینی و بادمجان شده است. در این تحقیق نمو، تولیدمثل و جدول زندگی این آفت روی دو رقم گوجه فرنگی مبیل و ریوگرند در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) مورد بررسی قرار گرفت. داده ­های جدول زندگی بر اساس نظریه جدول زندگی سنی- مرحله رشدی دوجنسی تجزیه تحلیل شد. طول دوره رشدی پیش از بلوغ این آفت روی رقم ­های مذکور به­ ترتیب 301/0±85/20 و 37/0±4/21 و طول دوره تخمریزی به­ ترتیب 58/0±81/12 و 43/0±16/12روز محاسبه شد. ماده­ ها نیز روزانه به­طور میانگین به­ ترتیب 24/11±29/210 و 8/10±95/120 تخم گذاشتند. بیش­ترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، نرخ خالص تولیدمثل (R0) و کوتاه‌ترین طول دوره یک نسل جمعیت (T) به­ ترتیب 0058/0±1580/0 (روز-1)، 0068/0±1710/1 (روز-1)، 44/10±6/73 (نتاج) و 35/0±21/27 روز روی رقم مبیل به­ دست آمد. بنابراین با توجه به ویژگی­ های زیستی و پارامترهای جدول زندگی، گوجه­ فرنگی رقم مبیل نسبت به ریوگرند به عنوان رقم حساس‌تر نسبت به افزایش جمعیت این آفت تعیین شد.