ویژگی‌های سنگ‌های آتشفشانی جوان در جنوب خاوری بیجار

در شمال خاوری سنندج (جنوب بیجار) واقع در استان کردستان، و در پهنه ساختاری سنندج- سیرجان سنگ‌های آتشفشانی جوان رخنمون دارند. در این منطقه سنگ‌های وابسته به کرتاسه، الیگوسن، میوسن و پلیوسن نیز دیده می­شوند. بررسی‌های صحرایی نشان می‌دهد که در این منطقه، فعالیت آتشفشانی در دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست پرتاب مواد آذرآواری، سبب ایجاد مخروط آتشفشان و تشکیل دهانه شده و در مرحله بعد گدازه بیرون ریخته است. سنگ‌های آتشفشانی ترکیبی، در محدوده تراکی­آندزیت، آندزیت، آندزیت- بازالت و بازالت دارند. فقیر بودن ماگما از سیلیس، وجودآنالسیم و اولیوین، و نبود ارتوپیروکسن و پیژونیت از ویژگی‌های سنگ‌های منطقه است، که گواه بر وابسته بودن  این ماگما به سری قلیایی است. شواهد سنگ‌نگاری مانند وجود بیگانه‌سنگ (زینولیت) گنیسی و وجود بیگانه‌بلور کوارتز با حاشیه واکنشی در سنگ‌های منطقه دلیل بر آلایش ماگما با پوسته است. از نظر ژئوشیمیایی، تغییرات Rb، Sr، Pb و  Hfنیز این پدیده را تأیید می‌کند. با توجه به وجود توپوگرافی پست سنگ‌های آتشفشانی، شکستگی‌ها و گسل‌های امتداد‌لغز و شواهد سنگ‌شناسی، درجه کم ذوب بخشی و آلایش پوسته­ای می­توان محیط زمین‌ساختی- ماگمایی کششی را برای منطقه در نظر گرفت. کشش محلی و باز شدگی در امتداد پهنه گسل‌های امتدادلغز راهی برای صعود ماگما به سطح زمین فراهم کرده است.