وقایع‌نگاری رسوبات پشت سازه‌های آبخیزداری بر اساس تغییرات عمقی خصوصیات رسوبی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز حسن‌ابدال زنجان)

Authors

  • میثم صمدی دانشجوی دکترای آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
Abstract:

سن­یابی رسوبات به روش­های مختلفی صورت می­گیرد. در کلیۀ روش­ها، سن­یابی رسوبات با هزینه­های زیاد و با امکانات تحقیقاتی فراوان انجام می­شود. هدف از تحقیق حاضر که در حوزۀ ­آبخیز حسن­ابدال زنجان انجام شده این است که نتایج دانه­بندی رسوبات با آمار بارندگی تطبیق داده شود و بررسی شود که آیا از طریق دانه­بندی و به­دست آوردن خصوصیات رسوب و تغییرات آن می­توان سن­یابی انجام داد یا نه؟ در این تحقیق ابتدا 4 بند سنگی - ملاتی انتخاب و در آن­ها اقدام به حفر پروفیل گردید. سپس در افق­های مختلف هرکدام از پروفیل­ها با توجه به تغییر در بافت و رنگ رسوب نمونه­برداری انجام شد. نمونه­های رسوب به آزمایشگاه انتقال داده شده و دانه­بندی رسوبات انجام گردید. نتایج دانه‌بندی با نرم­افزار GRADISTAT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از سوی دیگر آمار درازمدت بارندگی ایستگاه زنجان (آمار 45 ساله) از ادارۀ هواشناسی زنجان تهیه و با استفاده از شاخص PNPI دوره­های کم‌آبی و پرآبی تعیین گردید. با توجه به سال احداث سازه­ها، سن تقریبی رسوبات هر یک از افق­های پروفیل‌های چهارگانه تعیین گردید. نتایج دانه­بندی با داده­های بارندگی مقایسه شد و نمونه­های رسوب با بافت ماسه به دورۀ پرآبی و بافت سیلت به دورۀ کم‌آبی نسبت داده شد. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از انطباق کامل نتایج دانه­بندی با شرایط اقلیمی منطقه و تشخیص درست دوره­های پرآبی و کم‌آبی با نتایج دانه­بندی است. به‌طوری‌که از تعداد 17 نمونه رسوب موجود، در 13 نمونه نتایج حاصل از تعیین دوره­های پرآبی و کم‌آبی با استفاده از بافت رسوبات، انطباق کامل با نتایج حاصل از شاخص PNPI دارد. سن رسوبات چهار مخزن رسوب­گیر به شرح زیر است: رسوبات پروفیل 1 بین سال­های 1384 تا 1390، پروفیل 2 بین سال­های 1385 تا 1390، پروفیل 3 بین سال­های 1387 تا 1390 و پروفیل 4 بین سال‌های 1387 تا 1390 نهشته شده‌اند. با توجه به تعیین سن هر یک از افق‌ها در پروفیل‌ها، میزان رسوبزائی حوزه آبخیز بالادست سازه در مقاطع زمانی مختلف در دسترس است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اولویتبندی زیرحوزههای آبخیز جهت اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز دریان سمنان)

حوزۀ آبخیز یک واحد ایده‌آل برای مدیریت منابع طبیعی و همچنین تعدیل تأثیر ناهنجاری طبیعی برای دستیابی به توسعۀ پایدار است. شرط اول کنترل عوامل فرسایشی و بهبود وضعیت بحرانی یک حوزۀ آبخیز، شناسایی مناطق و زیرحوزه‌های با وضعیت بحرانی‌تر و اولویت‌بندی آن‌ها است تا در صورت اجرای عملیات کنترلی، مناطق دارای اولویت‌های بالاتر بیشتر مد نظر قرار گرفته و برنامه‌های حفاظتی در این قبیل مناطق متمرکز ‌شوند. هدف...

full text

تأثیر پروژههای مکانیکی و بیولوژیکی آبخیزداری بر سرمایههای معیشتی مردم محلی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز قرهشیران- شهرستان اردبیل)

این مقاله با هدف بررسی اثرات مداخلات آبخیزداری بر حوزۀ آبخیز قره‌شیران در استان اردبیل انجام شد. در این مقاله پنج سرمایۀ اجتماعی- انسانی، اقتصادی و محیطی- فیزیکی بررسی شد. جامعۀ آماری این تحقیق، بهره‌برداران مطلع شش روستای تحت پوشش اجرای طرح و پنج روستای خارج از محدودۀ اجرای طرح در همان حوزۀ آبخیز بود. با استفاده از جدول مورگان 200 خانوار با تکنیک نمونه‌گیری هدف‌مند، مورد پرسش قرار گرفتند. ابزا...

full text

برآورد تلفات حاصلخیزی خاک با استفاده از رسوبات نهشته‌شده در سدهای اصلاحی (مطالعۀ موردی: سراب حوزۀ آبخیز صفارود شهرستان رامسر)

فرسایش خاک و تلفات عناصر غذایی و مواد آلی متعاقب آن اثرات مستقیم و غیر مستقیمی از کاهش تولید و سودبخشی تا آلودگی­های فیزیکی و شیمیایی منابع آب دارد. یکی از مهم­ترین پیامدهای فرسایش هم برای محیط منشأ آن و هم برای چرخه­های اقتصادی کاهش حاصلخیزی خاک است. تلفات حاصلخیزی خاک معمولاً با تجزیه و تحلیل رسوبات منتقل شده در رواناب ناشی از باران طبیعی یا شبیه­سازی شده در پلات­های آزمایشی مطالعه می­شود اما ...

full text

تجارت آب مجازی و کاربرد آن در حوزۀ آبخیز (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز برآفتاب حاجی‌آباد و پایاب رودان، استان هرمزگان)

مشکل افت آب‌های زیرزمینی و کمبود آب در اغلب دشت‌های استان هرمزگان امری اجتناب‌ناپذیر است که در اثر استفادۀ بی‌رویه و عدم مدیریت مناسب در جهت عرضه و تقاضای آب در بخش کشاورزی رخ داده است. در تحقیق حاضر به محاسبۀ بیلان آب مجازی در بخش کشاورزی (صادرات و واردات آب مجازی) و ارزش آن در دو حوزۀ آبخیز با دو اقلیم متفاوت در شمال (حوزۀ آبخیز برآفتاب حاجی‌آباد) و شرق (حوزۀ آبخیز پایاب رودان) استان هرمزگان ...

full text

اثر اجرای طرح‌های آبخیزداری در حوزه آبخیز خمارک استان زنجان

Regarding the importance of the watershed plans on one hand and extensive effects of these plans in the rural regions on the other hand, the main purpose of this descriptive-correlative survey was to identify and analyze the effect of watershed plans implement in Deh Jalal village in Zanjan province. The statistical population of this study consisted of all the heads of households of Deh Jalal ...

full text

ارزیابی کمی اثر فعالیت های آبخیزداری بر ترسیب و ذخیرۀ کربن به منظور کاهش تغییرات اقلیمی (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز پررود- سرشاخۀ حوضۀ آبخیز شاهرود)

به‌منظور ارزیابی کمی اثر فعالیت‌های مختلف آبخیزداری بر ترسیب و ذخیرۀ کربن، نمونه‌برداری از پوشش گیاهی، لاشبرگ و خاک برای هر یک از تیمارها در 10 منطقه از حوضۀ مطالعه‌شده، که معرف تغییرات و نوسانات خاک و پوشش گیاهی بود، به روش سیستماتیک- تصادفی با استفاده از 10 ترانسکت و 100 پلات صورت گرفت. نتایج نشان داد در همۀ تیمارها خاک بیشترین تأثیر را در ترسیب کربن اکوسیستم دارد. لاشبرگ کمترین مشارکت را در ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 70  issue 4

pages  953- 963

publication date 2017-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023