وراثت‌پذیری و تجزیه رشد در سنین اولیه رشد بلوط ایرانی (Quercus brantii)

بلوط ایرانی (Quercus brantii) یکی از گونه‌های اصلی جنگل‌های‎ زاگرس است که از اهمیت ویژه‎ای برخوردار است. ارزیابی جوامع مختلف این گونه به‎منظور شناسایی پایه‎های برتر و تجزیه روند رشد در نهال‌های به‌دست آمده از این پایه‌ها از اهداف این پژوهش بود. از 12 پایه سالم در یک جمعیت بلوط ایرانی واقع در استان لرستان بذرگیری شد و در قالب طرح آماری آشیانه‌ای با سه تکرار آزمون نتاج انجام شد. علاوه‌بر تجزیه بیومتریکی و ژنتیکی داده‌های به‌دست آمده از ویژگی‌های ریخت‌شناسی، روند تغییرات رفتارهای رویشی طی دو سال در بین خانواده‌های ناتنی مورد نظر بررسی شد. درختان مادری از نظر همه ویژگی‎های مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری از خود نشان دادند. ضمن برتری مطلق نتاج یکی از پایه‌های مورد بررسی که از نظر بیشتر صفات فاصله زیادی با بقیه داشت، روند رشد در سال دوم در 340 نهالی که از این 12 خانواده مطالعه شد، مشابه روند رشد سال اول بود. ضمن اینکه، خانواده‎هایی که از نظر ارتفاع نهال، قطر یقه و تعداد برگ در سال اول رتبه‌های بالا را کسب کرده بودند، در سال دوم نرخ رشد بهتری داشتند. به‎عبارت دیگر، گزینش پایه‌های برتر بر اساس آزمون نتاج و در مرحله نونهالی می‌تواند به‌طور مؤثر مبنای انتخاب پایه‌های برتر برای استفاده در اهداف اصلاحی ازجمله تشکیل باغ بذر قرار گیرد. وراثت‌پذیری صفات مورد مطالعه در سال دوم رویش بین 48/0 تا 99/0 متغیر بود و همبستگی بیشتر صفات در سال دوم تقویت شد.