واکنش ژنوتیپ های توتون گرمخانه‌ای به نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne incognita)

ریشه گرهی بیماری مهم توتون در کشورهای تولید کننده آن در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است که توسط گونه­های مختلف Meloidogyne ایجاد می­شود. ارقام مقاوم از نظر اقتصادی برای مدیریت این بیماری ترجیح دارد، زیرا نماتدکش‌ها گران قیمت بوده و باعث آلودگی زیست محیط می‌شوند. این تحقیق به منظور بررسی عکس‌العمل 100 رقم توتون گرمخانه‌ای به گونه غالب نماتد در منطقه، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش انجام شد. برای این منظور بوته‌های توتون در زمان انتقال نشا به گلدان­های 5/1 کیلویی، با تعداد 2000 تخم و لارو سن دوم زنده و فعال نماتد مایه­زنی شدند. ارزیابی 70-60 روز پس از نشاکاری بر اساس شاخص گال، ضریب تولیدمثل، تعداد توده تخم و میانگین تخم موجود در هر توده انجام شد. بین ارقام از نظر صفات مذکور اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% وجود داشت. ارقامCoker 176، Mac Nair 944، S 392-3 S، TL33  و Bel 61-10  کمترین نمره گال و ضریب تولیدمثل را داشتند. هجده رقم حساس و مقاوم انتخاب و در سال دوم نیز با همان شرایط مایه‌زنی شدند. آزمایش به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد ارقام واکنش متفاوتی به نماتد ریشه گرهی داشتند. ارقام Bel 61-10 با کمترین مقدار شاخص گال، ضریب تولیدمثل، تعداد توده تخم و میانگین تخم موجود در هر توده به ترتیب با 2، 1/1، 2/38 و357  و Coker 176 با 6/1، 18/1، 38 و 354به عنوان ارقام مقاوم معرفی شدند. رقم Bel 61-10 به عنوان والد مقاوم در انجام کارهای اصلاحی در آینده استفاده خواهد شد. رقم زراعی Coker 176 برای کشت در مناطق توتون­کاری آلوده به نماتد ریشه گرهی توصیه می­شود.