واکنش رشد اولیه و غلظت‌های یون‌های سدیم و پتاسیم در ده رقم جو (Hordeum vulgare L.) در شرایط تنش شوری

به منظور بررسی واکنش رشد اولیه و غلظت یون‌‌های سدیم و پتاسیم در ده رقم جو (Hordeum vulgare L.) تحت تأثیر تنش شوری، آزمایشی در محیط کنترل شده در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اجرا شد. در این پژوهش گلخانه‌ای ده رقم جو شامل ارم، کارون، کویر، جنوب، ماکویی، افضل، شیرین، گوهر، نصرت و ریحان در دو شرایط آبیاری با آب شهر (62/0 دسی‌زیمنس بر متر‏، به عنوان شاهد) و آب شور با هدایت الکتریکی 20 دسی‌زیمنس بر متر در یک سیستم کشت ماسه‌ای بررسی شد. نتایج نشان داد که شوری سبب کاهش معنی‌دار درصد و سرعت سبزشدن، سطح برگ، وزن خشک شاخساره و ریشه، غلظت پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم و افزایش غلظت سدیم گردید. واکنش رقم‌ها به شوری متفاوت بود. نسبت پتاسیم به سدیم بیش‌ترین (7/40 درصد کاهش) و طول ریشه کم‌ترین پاسخ (6/4 درصد کاهش)‌ را به شوری از خود نشان دادند. تنش شوری به‌طور میانگین موجب کاهش 3/24 درصدی وزن خشک شاخساره ارقام جو گردید؛ که بیش‌ترین و کم‌ترین درصد کاهش به‌ترتیب در ارقام شیرین (6/31 درصد) و افضل (3/16 درصد) مشاهده شد. صفات درصد سبزشدن، غلظت پتاسیم و وزن خشک ریشه در شرایط مطلوب و وزن خشک ریشه و نسبت پتاسیم به سدیم در شرایط شور به عنوان تأثیرگذارترین صفات بر وزن خشک شاخساره شناسایی شدند. بر این اساس، می‌توان ارقام افضل و کویر را به عنوان رقم‌های متحمل و رقم‌های ریحان و شیرین را به عنوان ارقام حساس به شوری به حساب آورد. نتایج این پژوهش نشان داد که صفات سرعت و درصد سبز شدن اگرچه برای رشد و نمو بهتر گیاه لازم است، اما اثر مستقیمی بر تحمل شوری ندارد.