واکنش آل‌عثمان به استقرار نظمِ شیعی در ایران

تشکیل دولت صفویان شروعی برای استقرار نظمِ شیعی در ایران بود. استقرار نظمِ شیعی تحولی شگرف و عظیم بود که بسیاری از مناسبات تثبیت یافته و مستقر پیشین را دگرگون ساخت و مرزبندی‎های سیاسی و ایدئولوژیک در جهان اسلام را تغییر داد. نظمِ شیعی ایرانی نمی‎توانست مورد پذیرش دولت عثمانی و نظم سلطانیِ آن قرار گیرد؛ از این‌رو صفویان به عنوان پایه‎گذاران نظامِ جدید، برای عثمانیان در جایگاه دیگری و خصم قرار گرفتند. در آغاز قدرت‎یابی صفویان، دولت عثمانی نگاهی احتیاط‌آمیز به صفویان داشت، اما به تدریج و پس از چیرگی کامل صفویان بر ایران زمین، هراس بر آل‌عثمان مستولی شد و سیاست مقابله جویی با صفویان در دستور کار قرار گرفت. در دورۀ سلطان سلیم اول، سیاست مقابله‎جویی پایه‌گذاری شد و شیعه‎ستیزی و تکفیر به سیاست غالب عثمانی‌ها تبدیل گردید. در واقع، واکنش عثمانی‎ها به استقرار نظمِ شیعی در ایران عهد صفوی، در قالب سیاست تکفیر و شیعه‎ستیزی نمود یافت؛ این سیاست در گفتار سیاسی و کردار نظامی سلاطین عثمانی در قبال صفویان تبلور کامل پیدا کرد.