واکاوی چشم‌انداز شهرهای جهانی در کشورهای در حال توسعه: از نقد رویکردهای مسلط کنونی تا ارائه چارچوب مفهومی جایگزین

مقاله حاضر به واکاوی چشم­انداز شهرهای جهانی در کشورهای در حال توسعه به واسطه تحلیل انتقادی می­پردازد. حجم عمده ادبیات و الگو یا الگوهای موجود شهر جهانی، تلاش می­کند تا چارچوب­هایی را که در ارتباط با نمونه­های نخستین این پدیده ایجاد شدند، برای سنجش شواهد جهانی شدن شهرها در کشورهای در حال توسعه و بررسی وضعیت آنها به کار بَرَد. این در حالی است که موفقیت این شهرها نیز عمدتاً براساس معیارها و سنجه­های غربی، مورد توجه قرار می­گیرد که اصطلاحاً از این جریان، تسلط و تحکم غربی (انگلیسی_امریکایی) در حوزه مباحث جهانی شدن و شهر، یاد می­شود. در مقابل، گروه در حال رشدی از محققان معتقدند، ارتباط میان مفهوم شهر جهانی با موضوعات قدرت، بازیگران و نهادهایی که در سطح جهانی عمل می­کنند، با اغراق همراه بوده و زمینه و احتمالات محلی، دست­کم گرفته شده است. بر این اساس، در فرآیند ادراک و تحلیل جهانی شدن شهرها در کشورهای در حال توسعه، مناسب است تا از عمومیت­هایی مبتنی بر تجربه شهرهای جهانی غرب به سمت الگو یا الگوهای جدید، از طریق اتخاذ رویکردهایی از جمله چارچوب مفهومی جایگزین پیشنهادی، براساس نقش­ها، موقعیت­ها و ظرفیت­های متنوع و در نتیجه ابعاد، آثار و پیامدهای متفاوت، حرکت نمود. در پاسخ به تلقی­ها و تعابیر فعلی و غالب تئوری شهر جهانی و چالش­هایی که به کارگیری مطلق آنها پدید می­آورد، رهیافت مؤثر در زمینه چشم­انداز شهرهای جهانی در کشورهای در حال توسعه و ارزیابی آن، انجام مطالعات بیشتر در خصوص تعامل میان بازیگران جهانی و محلی بر پایه این چارچوب مفهومی جایگزین به واسطه تجارب، شواهد، قراین و مصداق­ها با استناد به یک نمونه یا دسته­ای از نمونه­های جدید، مبتنی بر ارزش­گذاری ویژگی­ها، اولویت­ها و تفاوت­هاست.