واکاوی نقش زیست‌بوم صادرات کالاهای صنعتی بر کسب‌وکارهای بخش خصوصی

هدف: در این پژوهش، سعی می‌شود با طراحی ‌زیست‌بوم ‌صادرات‌ صنعتی و واکاوی نقش آن در سطح کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، بتوان عملکرد صادراتی آنها را بهبود بخشید و نقش آنها را در رشد اقتصادی کشور پُررنگ کرد. روش: در این پژوهش از روش آمیخته استفاده می‌شود. در مرحله نخست پژوهش، مبتنی بر ادبیات ‌پژوهشی، 15 بازیگر اثرگذار بر عملکرد صادراتی بنگاه‌های صنعتی شناسایی شد و 11 خبره از وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق بازرگانی ایران، رابطه میان آنها را بررسی و تحلیل کردند. نتایج مصاحبه‌ها از طریق روش نگاشت‌شناختی ‌علّی و نرم‌افزار یوسینت تحلیل شدند. در مرحله دوم پژوهش، به‌کمک نرم‌افزار Smart PLS و توزیع پرسش‌نامه میان 97 کسب‌وکار صادراتی، اثرگذاری خوشه‌های استخراج‌شده از مرحله نخست، بر عملکرد صادراتی کسب‌وکارها بررسی شد. یافته‌ها: بازیگران شناسایی‌شده در چهار خوشه هژمونی ‌دانشی، فرهنگ ‌تولید، دیپلماسی ‌بازار و ساختار‌ انسانی بنگاه دسته‌بندی شدند. سه خوشه نخست با یکدیگر تعامل دوطرفه و قوی دارند و خوشه ساختار انسانی بنگاه نیز به‌عنوان عنصر زیرساختی، به‌طور مستقل بر خوشه‌های هژمونی‌ دانشی و فرهنگ ‌تولید مؤثر است. نتیجه‌گیری: بنگاه‌ها باید برای دستیابی به بهترین عملکرد صادراتی، بر تمام این چهار خوشه تمرکز کرده و برای هر یک از آنها، راهبردهای منحصربه‌فردی طراحی و پیاده‌سازی کنند. بی‌توجهی به هر یک از این چهار خوشه، سبب نزول عملکرد صادرات شرکت‌ها می‌شود. خوشه‌های دیپلماسی ‌بازار و فرهنگ ‌تولید، مفاهیم بدیعی هستند که شرکت‌ها باید برای کسب بهترین عملکرد صادراتی، در این حوزه‌ها آموزش ببیند.