واکاوی نقش تحقیق وتوسعه و حجم واردات بر بهره‌وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی درایران

بر اساس دیدگاه اقتصاددانان توسعه، در نظریه‌های رشد نوین اقتصادی بهره‌وری کل عوامل تولید علاوه بر اینکه تحت تاثیر هزینه‌های تحقیق و توسعه داخلی است، بلکه به میزان انباشت تحقیق و توسعه در کشورهای طرف تجاری و حجم وارداتاز آنها نیز بستگی دارد.بر اساس نتایج این پژوهش بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران نیز به مخارج تحقیق و توسعه داخلی و مخارج تحقیق و توسعه طرف‌های تجاری و نیز حجم وارداتوابسته است. برای این منظور مدل بهره‌وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی با رهیافت مدلهای رگرسیونی خود توضیح برداری با وقفه‌های گستردهو به کمک مجموعه سری زمانی سالهای 1389- 1360 تخمین زده شد. نتایج حاکی ازآن است که اثر مخارج سرمایه گذاری در تحقیق و توسعهبومی بر بهره‌وری کشاورزی ضعیف تر از انباشت سرمایه تحقیق و توسعه طرف‌های تجاری در این بخش است. در این پژوهش متغیر واردات کالاها و نهاده‌های واسطه‌ای بخش کشاورزی دارای تأثیر مثبت و معنی دار بر بهره‌وری کل عوامل تولید کشاورزی در بلند مدت است. شرایط آب و هوایی نیز بعنوان نماد بارندگی دارای تاثیر مثبت بر بهره‌وری کل عوامل تولید کشاورزی است. بر اساس نتایج این مدل پیشنهاد می‌شود که سهم قابل توجهی از تولید ناخالص ملی به تحقیقات بومی بخش کشاورزی اختصاص یابد. علاوه بر این لازم است که واردات بخش کشاورزی بیشتر از کشورهای با حجم تحقیق و توسعه بالاتر انجام گیرد تا با جذب و بومی نمودن کالاهای واسطه‌ای بتوان حجم بهره‌وری را در این بخش ارتقاء داد.