واکاوی نقش اقناعی واژگان وصفی ‌قرآن

Authors

  • عباس اقبالی دانشیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
  • مریم نیک فخر کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
Abstract:

«وصف» به‌مثابة ابزار پردازش سخن و بهترین وسیلة تصویر هنری، زمینه­ساز بسیاری از آرایه‌های ادبی مانند تشبیه، مجاز و استعاره است. در آفرینش اغراض ادبی ازجمله: مدح، رثاء و غزل نقش‌آفرین بوده است و در نقد و تحلیل­های صرفی، نحوی و بلاغی متون مدّنظر قرار می‌گیرد. علاوه‌براین بسامد تعابیر وصفی در آیات شریفة قرآن سبب برخی پژوهش­های قرآنی شده است. در این جستار به شیوة توصیفی‌تحلیلی نمونه­هایی از این تعبیرها در آیات شریفة قرآن واکاوی و معلوم شد که وصف­های قرآن مجید علاوه بر نقش بلاغی خود یکی از ابزارهای سخن وحی برای اقناع مخاطبان است. این وصف­ها در قالب تصویرهای دیداری یا شنیداری و از نوع متقابل و متنوع آن به رسایی سخن کمک کرده است. وصف­های قرآن با «محسوس‌ساختن امور معنوی و غیبی» آنها را به ذهن مخاطب نزدیک ساخته و در اقناع وی ایفای نقش کرده­ است. اقناعی که سرانجامش با هدف غایی قرآن یعنی هدایت مردم سازواری دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نگاهی به پیام‌های اقناعی قرآن کریم

انسان وقتی پیامی از منبعی دریافت می‌کند، برای پذیرش آن باید پیام را ارزیابی کند. او برای ارزیابی پیام، اصولی را به کار می‌گیرد. این اصول در علم ارتباطات با نام «اصول تجزیه و تحلیل پیام» مطرح است. قرآن، مجموعه‌ای از پیام‌های الهی برای انسان است. این پیام‌ها، قابلیت ارزیابی دارد. برای ارزیابی آن‌ها، از گذشته، اصولی با نام «مقدمات تفسیر» به وجود آمده و به کار رفته است. این اصول ابزاری است که در خد...

full text

نقش بافت و قرینه در هویت یابی نهایی واژگان قرآن

در این پژوهش، نقش بافت و نشانه های درون و برون متنی در شکل گیری هویت نهایی برخی واژگان قرآن به نمایش گزارده شده است. برای نمونه ، واژگانی چون « ولی»، « زکات» و « حنان» که هر یک در پرتو گزاره ، بافت و نشانه ها،  معانی گوناگونی پذیرفته اند، تحت کاوش قرار می گیرند.  مثلاً واژه « ولیّ» که گوهر معنایی آن قرب است، در پرتو بافت ها و قرائن گوناگون،  معانی مختلفی تداعی می کند. گاهی به معنای سرور، و گا...

full text

قرآن و واژگان بیگانه

بررسى دیدگاه‌هاى گوناگون درباره واژگان بیگانه در قرآن و معرّفى آثار مربوطه است. در این نوشتار این پرسش مطرح شده است که آیا در قرآن واژه‌هاى دخیل )وارداتى از زبانهاى دیگر غیر عربى( نیز به کار رفته یا همه واژگان آن عربى ناب است؟ در صورت مثبت بودن این پاسخ، آیا این نوعى کاستى براى قرآن شمرده نمى‌شود؟ نویسنده با پذیرش راه‌یابى واژگان غیر عربى به قرآن و نقد ادله مخالفان آن و نیز پاسخ شبهه کاستى قرآن ...

full text

واژگان اضداد در قرآن

 مطالعه لغات اضداد در قلمرو آیات قرآن و بررسى کاربرد آنها در معانى ناهمساز است. نویسنده، پس از بحث مختصرى در مورد وجود مشترک لفظى در قرآن، لغات اضداد را از این دست دانسته و »ضدّ« را در اصطلاح به معناى لغتى تعریف کرده که دو معنى دارد و هر یک مخالف دیگرى است. سپس به معرفى آثارى پرداخته که با موضوع »الأضداد« در طول تاریخ توسط لغویان به رشته تحریر درآمده و از »الاضداد« محمد بن قاسم انبارى، ابن سکّیت،...

full text

متدولوژی معناشناسی واژگان قرآن

واژه‌ها به‌عنوان عنصر اصلی کتاب قرآن، از جایگاه والایی در آن برخوردارند و گام نخست در فهم متن قرآن را به معناشناسی خودشان اختصاص می‌دهند. این نوشتار با پیش‌فرض امکان، ضرورت و فوریت معناشناسی واژگان قرآن، بر آن است که روشی جامع در معناشناسی واژه‌های قرآن ارائه کند. روش معناشناسی قرآن در این نوشته چنین ترسیم شده است که انواع منابع اعم از منابع نقلی، علمی و عقلی جهت معناشناسی شناسایی می‌شوند و سپس...

full text

گونه‌شناسی روایاتِ معناشناخت واژگان قرآن

گام نخست در فهم سخن هر گوینده‌ای آشنایی با واژه‌های به کار رفته در سخن او است. در قرآن کریم، با توجه به غنای زبانی‌ و گستردگی واژگانی‌ موجود در آن، دقت‌های واژه‌شناسی، تأثیر بسزایی در تفسیرِ آن دارد. معصومان: تا آن جا که زمینه و ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی اجازه داده، در زمان خود، به تفسیرِ آیات کتاب آسمانی‌ پرداختند. درصد قابل توجهی از روایات معصومان: در تبیین و توضیح واژگان قرآنی‌ وارد شده است....

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 2

pages  187- 198

publication date 2017-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023