واکاوی ساختار حقوقی- سیاسی حکومت در اندیشۀ ابوالأعلی مودودی

Authors

بهروز روستاخیز دکتری مردم‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران؛ تهران، ایران

عطیه آذرشب دانشجوی دکتری مردم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی؛ تهران، ایران

یحیی بوذری‌نژاد دانشیار گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران؛ تهران، ایران

Abstract:

ضرورت اندیشه‌ورزی در خصوص یک مدل حاکمیتی به‌ویژه برای آن دسته از اندیشمندانی که همواره درصدد ابتنا یا توسعۀ حکومتی اسلامی بوده‌اند، ضرورتی آشکار به‌نظر می‌رسد. سید ابوالأعلی مودودی یکی از مصلحان اجتماعی و متفکران دینی برجسته در حوزۀ جغرافیای شبه قاره در قرن بیستم است که همچون بسیاری از اندیشمندان اسلامی دیگر، ردپای این مباحث را می‌توان در اندیشۀ دینی و سیاسی وی نیز جست‌وجو کرد. افکار مودودی تأثیرات وسیعی بر افراد و گروه‌های متعدد در کشورهای مختلف بر جای گذاشته و ازاین‌رو پژوهش حاضر در پی آن بوده است تا به بررسی نوع حکومت مطلوب و مدل حاکمیتی مطرح‌شده از سوی او بپردازد. به همین سبب درصدد بررسی جامع نظام حکومتی مطرح‌شده، عناصر و اجزای آن و نوع روابط موجود در بین آنها برآمده‌ایم. برای دستیابی به فهم بهتر مسئله نیز، از کتاب‌ها و آثار متعدد اعم از آثار مودودی و شرح و تفسیر این آثار بهره گرفته شده است. ماحصل پژوهش، نوع خاصی از حکومت را بازمی‌نماید که مودودی آن را تئودموکراسی خوانده و دارای مختصات مخصوص به خویش است که موجبات تمایز آن از دیگر حکومت‌ها را فراهم می‌آورد. در واقع، مودودی با توجه به آموزه‌های اسلامی درصدد احیای نوعی از حکومت اسلامی است که هم نشان از حکومت اسلامی اولیۀ زمان پیامبر و خلفا دارد و هم به‌نوعی می‌خواهد با مقتضیات زمان معاصر تطبیق یابد.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

گسست و پیوست امت اسلامی در اندیشۀ سیاسی مودودی

به‌رغم تأکید منابع و متون اسلامی بر تأسیس امت واحدۀ اسلامی و تشکیل آن در قرون اولیه، این مهم به دلایلی به‌تدریج دچار افتراق و گسست سیاسی شد. این امر ناشی از رفتار سیاسی نادرست نخبگان سیاسی و نیز برداشت ناصحیح از منظومۀ فکری اسلام و جایگزین شدن عناصر جدید در هندسۀ معرفتی مسلمانان است. مودودی دو عامل ظهور نظم سلطانی در حاکمیت اسلامی پس از خلفای راشدین توسط معاویه و به انزوا کشیده شدن خلافت انسان ...

full text

چالش خلافت و حکومت در اندیشۀ سیاسی سید جمال‌الدین اسدآبادی

پیشینۀ چالش مفاهیم مدرن سیاسی با مفاهیم سنتی، به عصر سید جمال‌الدین اسدآبادی و به او می‌رسد. پس از او نیز انسان ایرانیِ معاصر، متحیر از این واقعه، در دوراهیِ روی‌آوری به این «مفاهیم مدرن» یا آن «مفاهیم سنتی» قرار گرفت و به همین دلیل در حل دوگانگی حاکمیت مفاهیم مدرن و سنتی بر حیات سیاسی خود، به‌ویژه در عرصۀ دو مفهوم کلیدی «حکومت» و «خلافت» ناتوان مانده بود. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سؤال است...

full text

تفاوت تبیین حکومت در اندیشه سیاسی امام خمینی(س) و ابوالاعلی مودودی

در این مقاله هدف نشان دادن این مسأله است که چگونه تبیین‌های متفاوت از امر حکومت و الزامات ناشی از آن در اندیشه‌های سیاسی به تفاوت‌های معناداری در اجزاء و ساختار حکومت و لوازم آن منجر می‌شود. این وضعیت برای اندیشه‌گرانی که در درون یک سنّت فکری مشخص اندیشه‌ورزی می‌کنند تابع الزاماتی است که در ساختارهای اندیشگی آن سنّت وجود دارد. به همین سیاق الزامات متفاوت در ساختارهای اندیشگی اهل سنّت و شیعه...

full text