واکاوی روابط مکانی فراوانی رخداد ماهانۀ بارش‌های فرین بالا در ناحیۀ خزری (2016-1966)

Authors

  • حسین عساکره استاد اقلیم‌شناسی،گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان، زنجان
Abstract:

بارش یکی از مهم‌ترین عناصر آب‌وهوایی موثر بر جنبه‌های مختلف محیط بشمار می‌آید از جلوه‌های رفتاری بارش خشونت آن است که به شکل مقادیر فرین ظهور می‌یابد. مقادیر فرین بارش می تواند به صورت سیل و خشکسالی و با ناهنجاری‌ها و پیامدهای محیطی - انسانی قابل توجهی رخ دهد. فرین‌های بارش نظیر تمامی عناصر آب‌وهوایی از الگویی جغرافیایی تبعیت می‌کند. شناسایی این الگوها، بویژه در نواحی که معیشت مبتنی بر نزولات آسمانی است، بر مدیریت و برنامه‌ریزی مبتنی بر دانسته‌های مذکور موثرند. با توجه به اینکه بارش‌های فرین بالای ناحیه خزری، یکی از مخاطرات طبیعی بویژه در بخش‌های شرقی این ناحیه می گردد، شناخت آرایش مکانی این پدیده می تواند برنامه‌ریزی‌های محیطی و کاهش آسیب‌پذیری و نیز افزایش سازگاری با این عارضه را آسان‌تر سازد. از این‌رو و به منظور واکاوی روابط فضایی مجموع فراوانی ماهانه بارش‌های فرین ناحیه خزری براساس آستانه صدک 99 و بیشتر، 385 ایستگاه ( همدید، اقلیم‌شناسی و بارانسنجی سازمان هواشناسی و باران سنجی وزارت نیرو ) طی بازه زمانی 2016-1966 مورد بررسی قرار گرفت. به منظور واکاوی روابط مکانی از برخی روش های آمار فضایی (آماره موران جهانی- موران محلی و آماره گتیس-ارد- جی) استفاده شد. نتایج حاصل از مطالعۀ حاضر نشان داد که رفتارحاکم بر مجموع فراوانی ماهانه بارش فرین ناحیه خزری از الگوی خوشه‌ای پیروی می‌کند. نواحی توام با خودهمبستگی‌های مثبت بیشتر در نواحی داخلی (نواحی کوهپایه‌ای) و به دور از خط ساحلی در اکثر ماه‌ها می باشد. خوشه‌های خودهمبستگی مثبت در بخش‌های شرقی و غربی و قسمت‌هایی از مرکز بیشتر گسترش دارند. آزمونG* (گتیس-جی استار) فراوانی خوشه‌هایی با ارزش بالا و پایین را تایید می کند. مقایسه یافته‌های این پژوهش و پژوهش‌های پیشین نشان داد که موقعیت جغرافیایی ناحیه خزری و ارتفاعات البرز و نیز سامانه‌های همدید موثر بر ناحیه خزری تاثیر شایان توجهی بر الگوی فضایی فراوانی رخداد بارش فرین دارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکاوی تغییرات مقدار، فراوانی، و شدت بارش‏ سالانۀ ناحیۀ خزری طی دورۀ آماری 1966-2016

بارش یکی از عناصر و فرایندهای اصلی اقلیم هر منطقه است که در برنامه‏ریزی‏های شهری و روستایی، مکان‏یابی صنعتی، معماری، کشاورزی، صنایع، و ... نقش تعیین‏کننده دارد. ازاین‏رو، در تحقیق حاضر تلاش شده است تا مقدار، فراوانی، و شدت بارش‏های سالانة ناحیة خزری ارزیابی شود. بدین‏منظور، از داده‏های روزانة 385 ایستگاه ‏همدید، اقلیم‏شناسی، و باران‏سنجی سازمان هواشناسی کشور و ایستگاه‏های باران‏سنجی وزارت نیرو ...

full text

واکاوی فضایی مجموع فراوانی سالانۀ بارش‌های شدید و خیلی ‏شدید ناحیۀ خزری

بارش عنصری اقلیمی با وردایی زمانی- مکانی بسیار بالاست. از جلوه‏های وردایی بارش مقادیر فرین آن است که با پیامدهای محیطی– انسانی و به‏سبب تأثیرات گسترده در ساختارهای فیزیکی و انسانی در کانون مطالعات اقلیمی است. بنابراین، بررسی این نوع بارش‏ها در ناحیه‏ای که قطب کشاورزی است و، از طرفی، این بارش‏ها یکی از مخاطرات طبیعی است اهمیت دارد. به‏منظور واکاوی فضایی مجموع فراوانی سالانة بارش شدید (آستانه‏های...

full text

واکاوی روابط فضایی بارش‌های فرین غرب ایران

بارش­های فرین در هر نقطه، به بارش­های نابهنجار گفته می­شود که در دنباله و دور از نقطه تمرکز توزیع فراوانی بارش آن نقطه قرار گرفته باشد. اخیراً آستانه­ها و دنباله­های بالایی توزیع فراوانی بارش مورد توجه بسیار بوده­اند. در این راستا به فراخور ویژگی­های جغرافیایی هر پهنه، آستانه­های متعدد و متنوعی برای این ویژگی بارش معرفی و به کار گرفته شده است. یکی از نمایه­های پرکاربرد مربوط به بارش روزانه، مبتن...

full text

نقش بلاکینگ در رخداد سرماهای فرین ایران

ژانویه‎ی سال‎های 1964 و 2008، سردترین روزها را در طول تاریخ ثبت داده‎های هواشناسی در کشور داشته‎اند. برای تبیین ویژگی‎های آماری و همدیدی این دو ماه، دمای حدّاقل همه‎ی ایستگاه‎های کشور از سایت سازمان هواشناسی کشور، برای ژانویه 1964 و 2008 استخراج شد. بررسی نوسان دما در دوره‎ی (1964-2005)، نشان داد که بیشینه‎ی نا‎هنجاری منفی دما در طیِّ دوره‎ی 50 ساله، در روزهای ژانویه‎ی این دو سال رخ داده است. با ب...

full text

فراوانی و تنوع کرم‌ها در خاک سطحی رویشگاه‌های جنگلی تخریب و احیا‌شدۀ ناحیۀ خزری

کرم‌های خاکی، مهم‌ترین مشخصه در ارزیابی کیفیت و سلامت خاک اکوسیستم­های جنگلی به‌شمار می‌آیند. وضعیت رویشگاه­های جنگلی (تخریب­یافته یا حفاظت­شده) و نوع پوشش درختی از جمله عوامل مؤثر بر فراوانی و تنوع کرم­های خاکی معرفی شده­اند. با هدف بررسی اثر رویشگاه­های جنگلی تخریب‌شده و احیاشدۀ ناحیۀ خزری بر فراوانی و تنوع این موجودات خاک‌زی، نمونه­برداری از لاشبرگ و خاک (سطح 20 ×20 سانتی­متر، عمق 15 سانتی­م...

full text

واکاوی ناهنجاری‎های فشار تراز دریا در روزهای همراه با رخداد سرماهای فرین ایران

  در این پژوهش ناهنجاری فشار تراز دریا در روزهای همراه با رخداد سرماهای فرین ایران بررسی شده است. برای انجام این بررسی به کمک داده ‎ های دمای663 ایستگاه همدید و اقلیمی ایران در بازه ‎ ی زمانی 1/1/1340 تا 29/12/1382 و به یاری روش کریگینگ دمای ایران بر روی یاخته‌های 18*18 کیلومتر برای کل ایران میانیابی شد و یک آرایه­ی 5214*15705 به دست آمد. داده‌های فشار تراز دریا نیز در همین بازه ‎ ی زمانی از پا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 55

pages  23- 44

publication date 2019-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023