واقع‌گرایی و صدق گزاره‌های دینی با کدام ساز وکار؟

author

Abstract:

چکیده واقع‏ گرایی و معرفت ‏بخشی گزاره‏ های متافیزیکی، دینی و اخلاقی از مسائل چالش‏ بر‏انگیز میان پوزیتیویست ‏ها و دین‏ باوران در چند دهه اخیر است. مناقشه در صدق این سنخ قضایا به فلسفه علم پوزیتیویستی ارجاع می‏شود که مناط اثبات هر نوع واقع را وابسته به تحقیق تجربی نمود. واقع چیست؟ واقع‏ گرایی چیست و پارادایم ‏های آن کدام است؟ منطق و مناط اثبات صدق گزاره‏ های گوناگون چیست؟ در این مقال ضمن بیان مفهوم واقع‏ گرایی، یعنی اذعان به واقعیت‏ های مستِقل از فاعل شناسا واشاره به پارادایم ‏های واقع ‏گرایی، واقع‏ گرایی انتقادی نقد می‎شود و از واقع‎گرایی خاص، یعنی دیدگاهی که متعلق شناخت را غیر از فاعل شناسا دانسته، سهم عین و ذهن را به تناسب در معرفت ملحوظ داشته، بر جامعیت مبادی معرفتی اذعان و علم را بر اساس سنجه‏پذیری به قطعی و معتبر تقسیم کرده و بر کمال‏پذیری معرفت انسان باور دارد، حمایت می‏شود. آن‏گاه با اشاره به تنوع گزاره‎ها و تکیه بر مفهوم واقع- در هر مورد به تناسب خود- و همین‏ طور تبیین معیار صدق و فلسفه علم مبتنی بر تطابق گزاره با واقع یا خارج و نظر به اینکه هر نوع گزاره متضمن نوعی خاص از واقعیت است، این رویکرد تأیید می‏شود که «هر نوع واقعیتی منطق خاص خود» و «شرایط صدق» مناسب خود را دارد و نمی‏ توان منطق اثبات گزاره ‏های تجربی را بر تمامی گزاره‏ ها تعمیم داد. بر اساس معیار فوق، روش تحقیق در «گزاره‏ های دینی» و اثبات صدق آنها نیز به حسب نوع گزاره معلوم می‏شود.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کدام دین؟ کدام زبان دینی؟

زبان دین از موضوعات مهم پژوهشی در فلسفه دین به‌شمار می‌آید که یکی از محورهای اساسی آن مسئله شناختاری بودن زبان دین است. مروری بر مهم‌ترین رویکردهای زبان دینی معاصر در غرب، بررسی زمینه‌های فکری ـ دینی پیدایش این دیدگاه‌ها، تأمل در این‌که آیا همین دیدگاه‌ها بر متون دینی اسلامی (قرآن و سنت معصوم) نیز قابل انطباق است یا نه؟ مورد اهتمام این مقاله است.

full text

سنجش صدق و کذب خبر در گزارههای ادبی

یکی از مباحث اصلی علم معانی، تعیین صدق و کذب جمله‌های خبری است. چنانچه گزاره‌ای قابل صدق و کذب باشد، خبری است، و اگر چنین نبود، انشایی است. نخستین مطرح‌کنندگان صدق و کذب خبر، از میان متکلّمان و فلاسفه بوده‌اند. امّا تمام گزاره‌های ادبی مطابق با زبان منطق نیستند؛ این قبیل گزاره‌ها ویژگی‌هایی دارند که منطق‌گریزی در آنها به وضوح مشاهده می‌شود. گزاره‌های ادبی الزاماً خبری نیستند، بلکه هدف آنها القاء ب...

full text

سنجش صدق و کذب خبر در گزارههای ادبی

یکی از مباحث اصلی علم معانی، تعیین صدق و کذب جمله های خبری است. چنانچه گزاره ای قابل صدق و کذب باشد، خبری است، و اگر چنین نبود، انشایی است. نخستین مطرح کنندگان صدق و کذب خبر، از میان متکلّمان و فلاسفه بوده اند. امّا تمام گزاره های ادبی مطابق با زبان منطق نیستند؛ این قبیل گزاره ها ویژگی هایی دارند که منطق گریزی در آنها به وضوح مشاهده می شود. گزاره های ادبی الزاماً خبری نیستند، بلکه هدف آنها القاء ب...

full text

کدام دین؟ کدام زبان دینی؟

زبان دین از موضوعات مهم پژوهشی در فلسفه دین به شمار می آید که یکی از محورهای اساسی آن مسئله شناختاری بودن زبان دین است. مروری بر مهم ترین رویکردهای زبان دینی معاصر در غرب، بررسی زمینه های فکری ـ دینی پیدایش این دیدگاه ها، تأمل در این که آیا همین دیدگاه ها بر متون دینی اسلامی (قرآن و سنت معصوم) نیز قابل انطباق است یا نه؟ مورد اهتمام این مقاله است.

full text

ساز وکار نظام راهبری شرکتی و کیفیت سود

گرچه رقم سود گزارش شده ی شرکت‌ها، جزء اصلی‌ترین مبانی تصمیم‌گیری در بازار سرمایه به حساب می‌آید، لیکن کیفیت سود، نقش مهمی را در مفید بودن سود در فرآیند تصمیم‌گیری ایفا می‌کند. این پژوهش در صدد سنجش رابطه ی معیارهای کیفیت سود با ساز و کار نظام راهبری شرکتی است. ضمن مطالعه ی پانزده پژوهش و براساس معیارهای مطرح شده در این پژوهش‌ها برای کیفیت سود، ده معیار مشترک که هم مورد توافق اکثریت محققین بوده ...

full text

هدف و ساز وکار های سیاست خارجی در اسلام

اسلام به عنوان مکتبی جامع و مشتمل برآموزه‌های فرازمانی و فرامکانی  به مبحث سیاست خارجی به عنوان موضوعی مهم و اساسی توجه دارد. تبیین الگوهای رفتاری اسلام به طور عام و موضوع سیاست خارجی به طور خاص در عالی‌ترین شکل آن در آموزه‌های قرآن کریم و سیره پیامبر گرامی اسلام تجلی دارد که این دو منبع ارزشمند مبنای تحلیل و تبیین در مقاله حاضر خواهند بود. بر این اساس و با توجه به چارچوب مفهومی طراحی شده، اهدا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 22  issue 83

pages  5- 35

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023