هویت فرهنگی ایرانیان از رویکرد‌های نظری تا مؤلفه‌های بنیادی

Authors

  • حسام الدین آشنا استادیار گروه فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)
Abstract:

هویت یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به شمار می‌رود؛ پدیده‌ای چندوجهی که از مناظر مختلف، مبانی و معانی گوناگونی را نمایان می‌سازد. در یک نگاه کلی می‌توان هویت را حاصل دیالکتیک نظام ذهنی و ساختار اجتماعی و فرهنگی قلمداد نمود؛ رویکردی که هویت را در کنار غیریت مورد توجه قرار داده و بدین سان واحد تحلیل خود و دیگری را در حوزه هویت برجسته می‌سازد؛ اما وقتی از هویت فرهنگی سخن می‌گوییم نسبت هویت با مفاهیم پیچیده‌ای چون فرهنگ و ملیت، کلافی درهم‌تنیده را پدیدار می‌سازد که مفهوم هویت را با رویکرد‌های نظری گوناگون مواجه می‌سازد. این معنا در مورد ایران از اهمیت والایی برخوردار است زیرا منابع هویتی ایرانی، اسلامی و غربی هرکدام در دوره‌ای و به نحوی در انباشت هویتی ایرانیان تأثیر گذاشته و هویت فرهنگی ایرانی معاصر را پدید آورده‌اند. در این راستا می‌توان دو رویکرد هویتی را در نظر گرفت: رویکرد توصیفی که ناظر به حال و گذشته است و رویکرد تجویزی یا سیاستی که ناظر به سیاست‌های هویتی است. در رویکرد تجویزی، مؤلفه‌های هویتی مفاهیمی عام، انتزاعی و کلی هستند چراکه اساساً تغییر و تحول هویتی حرکتی تدریجی و البته آرام در نظر گرفته می‌شود. با لحاظ نمودن این مبنا در سیاست هویتی، می‌توان مؤلفه‌های اصلی هویت فرهنگی ایرانیان را در پنج حوزه تحلیل کرد: دیانت، زبان، جغرافیای فرهنگی، تاریخ و حافظه فرهنگی و نظام اجتماعی.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

هویت فرهنگی ایرانیان از رویکرد های نظری تا مؤلفه های بنیادی

هویت یکی از پیچیده ترین مفاهیم در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به شمار می رود؛ پدیده ای چندوجهی که از مناظر مختلف، مبانی و معانی گوناگونی را نمایان می سازد. در یک نگاه کلی می توان هویت را حاصل دیالکتیک نظام ذهنی و ساختار اجتماعی و فرهنگی قلمداد نمود؛ رویکردی که هویت را در کنار غیریت مورد توجه قرار داده و بدین سان واحد تحلیل خود و دیگری را در حوزه هویت برجسته می سازد؛ اما وقتی از هویت فرهنگی سخن م...

full text

هویت فرهنگی ایرانیان از رویکرد های نظری تا مؤلفه های بنیادی

هویت یکی از پیچیده ترین مفاهیم در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به شمار می رود؛ پدیده ای چندوجهی که از مناظر مختلف، مبانی و معانی گوناگونی را نمایان می سازد. در یک نگاه کلی می توان هویت را حاصل دیالکتیک نظام ذهنی و ساختار اجتماعی و فرهنگی قلمداد نمود؛ رویکردی که هویت را در کنار غیریت مورد توجه قرار داده و بدین سان واحد تحلیل خود و دیگری را در حوزه هویت برجسته می سازد؛ اما وقتی از هویت فرهنگی سخن م...

full text

رویکردهای نظری خرید : از جامعه شناسی تا مطالعات فرهنگی

در مقاله حاضر موضوع خرید از سه رویکرد بررسی می شود رویکرد اول مطالعات جامعه شناختی است که در آن خرید صرفا بخشی از موضوع مطالعه جامعه شناسی است در این رویکرد بیشتر بر گونه شناسی خریداران تاکید می شود در رویکرد دوم خرید با مقوله عام تری به نام مصرف بهم می آمیزد در این رویکرد به طور ویژه از والتربنیامین یاد می کنیم در نگاه او مراکز خرید فضاهایی برای سلطه بیشتر سرمایه داری اند در رویکرد سوم یعنی رو...

full text

تحلیل گفتمان ادبیات پژوهشی هویت فرهنگی ایرانیان

هدف از پژوهش حاضر بررسی هویت فرهنگی و بحرانی برساختن آن در ادبیات پژوهشی ایران است. بدین منظور با مرور متون پژوهشی چاپ شده در نشریات داخلی به واکاوی چفت و بست‌های گفتمانی حاکم بر آنها در بحرانی برساختن مفهوم هویت فرهنگی ایرانیان می‌پردازیم. بدین منظور با مروری بر نسبت هویت فرهنگی با امپریالیسم فرهنگی و جهانی شدن به بررسی انسجام کلی، گره‌گاه‌ها، چشم‌انداز‌های متن، عناصر مثبت و منفی مطرح شده در م...

full text

تحلیل گفتمان ادبیات پژوهشی هویت فرهنگی ایرانیان

هدف از پژوهش حاضر بررسی هویت فرهنگی و بحرانی برساختن آن در ادبیات پژوهشی ایران است. بدین منظور با مرور متون پژوهشی چاپ شده در نشریات داخلی به واکاوی چفت و بست های گفتمانی حاکم بر آنها در بحرانی برساختن مفهوم هویت فرهنگی ایرانیان می پردازیم. بدین منظور با مروری بر نسبت هویت فرهنگی با امپریالیسم فرهنگی و جهانی شدن به بررسی انسجام کلی، گره گاه ها، چشم انداز های متن، عناصر مثبت و منفی مطرح شده در م...

full text

تلویزیون و تأثیرات کاشتی آن بر هویت فرهنگی ایرانیان

این مقاله به بیان تأثیرات تلویزیون در عرصه فرهنگ با تأکید بر مقوله‌های هویت قومی و ملی می‌پردازد. نتایج طرح‌شده که حاصل بخشی از یک پژوهش علمی در مرکز تحقیقات صدا و سیما است نشان می‌دهد از سویی در سه بخش برنامه‌های طنز، خبر و سریال در برخی مقوله‌های هویت پیام‌هایی به طور متوالی از تلویزیون ایران پخش شده و بینندگان در معرض این پیام‌ها قرار گرفته‌اند؛ و از سوی دیگر تماشای تلویزیون تأثیری بر هویت ق...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 4

pages  157- 184

publication date 2011-06-24

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023