هنجارگریزی در غزلیات بیدل دهلوی بر مبنای الگوی لیچ

بیدل دهلوی یکی از شاعران معروف عصر صفوی در سده یازدهم و دوازدهم هجری و شاعری برجسته در تاریخ ادب فارسی است؛ به‌گونه‌ای که بعد از جامی و امیر خسرو بزرگ‌ترین شاعر تلقی می‌شود. بیدل را از نظر نازک‌اندیشی و پرکاری باید نماینده تمام‌عیار سبک هندی به‌شمار آوریم؛ زیرا تمام خصایص شعری گویندگان عهد صفوی را به‌گونه‌ای روشن‌تر و مشخص‌تر می‌توان در آثار او جست‌وجو کرد. هنجارگریزی یکی از مؤثرترین شیوه‌های برجسته‌سازی و آشنایی‌زدایی در شعر است که بسیاری از شاعران از آن بهره بر ده‌اند. بیدل هم یکی از آن‌هاست که از هنجارگریزی برای برجسته‌سازی شعرش استفاده کرده است. این نوشته پژوهشیاست که با رهیافت توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به بررسی زبان شعری غزلیات بیدل بر اساس مکتب فرمالیسم (ساخت‌گرایی) بر مبنای الگوی لیچ می‌پردازد و بر اساس این دیدگاه انواع هنجارگریزی را در غزلیات وی بررسی می‌کند. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که بسامد هنجارگریزی معنایی در غزلیات بیدل، بیش از سایر هنجارگریزی‌هاست.