هفت‌ قلعه؛ حماسة شیعی ناشناخته‌ای از قرن پنجم هجری

تاریخ چشم‌پزشکی مسلمانان تا قرن پنجم هجری

پزشکان مسلمان در مسیر شناخت و درمان بیماری‌های چشم همت فراوان گماشتند. آنان در گام اول به مطالعه، بررسی و ترجمه کتب و مقالات چشم‌پزشکی متعلق به تمدن‌های دیگر نظیر یونانی، سریانی، هندی، ایرانی و غیره پرداختند؛ ولی تلاش ایشان به مطالعه و ترجمه کشفیات گذشتگانی چون جالینوس، بقراط و دیگر پزشکان تمدن‌های روزگار خود محدود نشد. آن‌ها در گام بعدی با نگارش مقالات و کتب فراوان، به علم چشم‌پزشکی خدمات شایا...

ساعت آبی اژدها، ساعتی از قرن پنجم هجری

از جمله شاهکارهای بی‌بدیل و بی‌نظیر در علم و دانش ایران از باستان تاکنون می‌توان از ساعتهای آبی ابو‌العزبن رزاز الجزری نام برد. الجزری از دانشمندانی است که در قرن پنجم (ه.ش) می‌زیسته است و  آثار باقی مانده از وی بیانگر توان بالای او در شاخه‌های مختلف علم مهندسی مکانیک از جمله مکانیک سیاّلات و طراحی اجزا، مکانیزمها و مجموعه‌های مکانیکی است. از میان طرحهای بازمانده از وی می‌توان از انواع فواره‌ها،...

جابه جایی کانون های تجاری خلیج فارس از قرن پنجم تا قرن هشتم هجری

جابه جایی کانون های بازرگانی خلیج فارس در قرن پنجم تا قرن هشتم هجری/قمری یکی از رویدادهای مهم این منطقه است.طی این دوره، تحولات بسیاری درجهان اسلام و آبراه های دریایی شرق به وقع پیوست.این رویدادها وحوادث ، تاثیرات بسزایی برروند بازرگانی دریایی برجای گذاشت و شرایطی را به وجود آورد.رقابت بین دو آبراه مدیترانه و خلیج فارس در این ایام واردصحنه جدیدی شد که نتیجه آن ، افول بنادرخلیج فارس و تفوق بازرگ...

نقش حاکمان شیعی بویهی در شکوفایی ادبی قرن چهارم هجری

حکومت آل بویه در 322 هـ پس از تصرف شیراز به دست علی بن بویه فرزند ارشد بویه، اعلان موجودیت کرد. فرزندان بویه توانستند به سرعت، متصرفات خویش راگسترش داده و تسلط خود را بر ایران و عراق تحکیم بخشند. از آنجایی که خاندان بویه دارای مذهب شیعه بودند، منشأ تحولات عظیمی در راستای اهداف شیعه شدند. علاقهء پادشاهان بویهی به فرهنگ و ادب موجب شد تا آنان اقدامات شایسته ای از جمله, حمایت از شاعران و دانشمندان ...

مثنوی سرایی در زبان فارسی تا پایان قرن پنجم هجری

مقتل نگاری شیعیان (از آغاز تا پایان قرن پنجم هجری)

تأکید قرآن بر توجه به تاریخ و عبرت آموزی از آن سبب توجه مسلمانان به علم تاریخ و تاریخ نگاری گردید. تاریخ نگاری اسلامی در آغازین مرحله خود با سیره نگاری رونق گرفت. شیعیان نیز با وجود همه موانع، سعی خود را به کار بسته و علاوه بر نگارش سیره، در دیگر گونه های تاریخ نگاری از جمله مقتل­نگاری نیز تلاش کردند و آثار با ارزشی را به وجود آوردند. کتاب های مقتل­نگاری شیعیان، بیشتر بیان شرح حال شهادت امامان ...