نگرش به انگارۀ هنجارین شهروندی "شهروند خوب" کیست؟

شهروندی علاوه بر منزلت یا پایگاهی اجتماعی،  نقشی اجتماعی نیز می‌باشد که کنشگران برمبنای چگونگی درک و ایفای آن بر منزلتی که بستر عملشان بوده است تأثیر می‌گذارند. نقش شهروندی، مانند هر نقش اجتماعی دیگر، از هنجارهایی تشکیل شده است که به حقوق و تکالیف مستتر در آن شکل می‌دهند. نوع نگرش به این هنجارها در تثبیت شکل خاصی از منزلت شهروندی در هر جامعه‌ای مؤثر است. در این کار برای نگاه از دریچه‌ای هنجاری به مفهوم شهروندی، با غور در ادبیات سیاسی و جامعه‌شناختی موضوع، انگاره‌ای هنجارین از شهروندی پرداخته شده است. به این منظور نقش شهروندی به دو پارۀ حقوق و تکالیف تقسیم شده و سپس سه گروه هنجاریِ اخلاقی، اجتماعی، و قانونی در این نقش شناسایی شده‌اند. پس از ساختِ انگارۀ مزبور، به بررسی این پرسش پرداخته شده که «نگرش شهروندان جامعۀ ما به انگارۀ ساخته شده چگونه است؟» و درواقع "شهروند خوب از نظر جامعۀ ما کیست؟" روش کار پیمایش بوده که به کمک ابزار پرسش‌نامه در جامعۀ آماری شهروندان بالای 18 سال شهر تهران، با حجم نمونه‌ای معادل 401  پاسخ‌گو، انجام یافته است. نتایج حاصل شده حاکی از آن است که در سطح هنجارهای قانونی، به عنوان نخستین سطح هنجاری، شاهد بالاترین اقبال هستیم و در سطح هنجارهای اخلاقی، که ناظر به تثبیت ارزش‌های دموکراتیک در اذهان شهروندان است، پایین‌ترین میزان نگرش مثبت را دارا می‌باشیم. این امر جامعۀ ما را، به لحاظ هنجاری، به الگوی کشورهای اروپای شرقی نزدیک می‌کند.