نگرشی تحلیلی ـ انتقادی بر اسناد تاریخی «نمایش سایه» در سرزمینهای اسلامی؛ مطالعه موردی: مصر و شام

Authors

  • نرگس گنجی دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه اصفهان
Abstract:

نمایش سایه، گونه­ای از نمایشهای عامیانه است که در سده‌های نخستین و میانه سابقه‌ای دیرینه داشته است. از آنجا که مورخان در قرون گذشته، به ادبیات و هنر عامیانه اهمیت چندانی نشان نمی‌دادند، اینک اطلاعات کافی دربارۀ این هنر نمایشی در دست نیست. در پژوهش حاضر با شیوۀ اسنادی ـ تحلیلی ـ انتقادی، دیرینگی نمایش سایه و سیر آن از روزگاران کهن تا قرن 9 ق بررسی خواهد شد و با تتبع در منابع تاریخی و نقد آراء پژوهشگران، می‌کوشیم پرده از جنبه­های پنهان این هنر برگیریم. بنابر یکی از مهم­ترین یافته­ها، کهن­ترین سند موجود حاکی از آشنایی در دورۀ اسلامی با نمایش سایه، بیتی از ابونواس (146ـ198ق) است که نشان می­دهد دیرینگی این هنر ـ برخلاف تصور بیشتر پژوهشگران ـ به قرن 2ق بازمی­گردد. بر مبنای اسناد تاریخی بررسی­شده در این پژوهش، هنر نمایش سایه در روزگار فاطمیان و مملوکیان مصر رواج تمام داشته است. «خَیال» در ادبیات نمایشی، اصطلاحی کلی بوده و افزون بر نمایش سایه، بر «خیمه­شب­بازی» و «تقلید» نیز دلالت داشته و همین موضوع، برخی پژوهشگران را در تحلیل اسناد تاریخی هنرهای نمایشی به اشتباه افکنده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تحقیقی فتوحات اسلامی در سرزمینهای شام - مصر - افریقیه

نوشته حاضر تحقیقی است در مقایسه کتب فتوح و آنچه مورخین در خصوص فتوح اسلا در سه منطقه شام،مصر و افریقیه بیان داشته اند.برخی از این کتب چون فتوح البلدان بلاذری به طور ویژه در بحث فتوحات اسلامی است و بعضی دیگر چون یعقوبی طبری،ابن اثیر و ابن خلدون در تاریخ عمومی اسلامی است که تنها از مطالب مربو به فتوح اسلامی آن در این تحقیق استفاده گردیده است .

شیعه در منابع تاریخی دوره ایوبیان در مصر و شام

در دوره ایوبیان، به سبب انقراض دولت شیعی فاطمیان و اعمال سیاست سرکوب‌گرانه و ضدشیعی دولت ایوبی، بستر مناسب​تری برای بروز گرایش​های فرقه​ای مورخان اهل‌سنت در مصر و شام فراهم گردید که می​توانست مواضع واقعی آن‌ها را نسبت به شیعه و مظاهر آن نمایان سازد. رویکرد مورخان مزبور در برابر تشیع و انگاره​های آن، مسأله جستار حاضر است که در دو موضوع مصداق حقیقی شیعه در نظر آنان و چگونگی مواجهه​‌شان با بن​مایه...

full text

نگرشی تحلیلی بر مفهوم ولایت در تصوف و عرفان اسلامی

ولی و مولی در میان اهل لغت و اصطلاح عالمان دینی به معانی متفاوتی بکار رفته و کاربردهای مختلفی داشته است اما آنچه متیقن است نوعی قرابت حسی و معنوی در آن نهفته است که زنجیره وصل همه کاربردهای این مفهوم می‌باشد. بر این اساس، هر گاه این واژه در امور معنوی به کار رود بر نوعی از نسبت قرابت دلالت میکند و لازمه آن این است که ولی نسبت به آنچه بر آن دلالت دارد، دارای حقی است که دیگری ندارد، و او میتواند ...

full text

نگرشی تحلیلی و انتقادی به اسناد بین‌المللی نظام مسئولیت و جبران خسارت در آلودگی‌های نفتی ناشی از حمل‌ونقل دریایی

نفت، یکی از مهم‌ترین آلاینده‌های محیط‌زیست است که حمل‌ونقل آن، بیشتر از طریق دریا صورت می‌گیرد؛ لذا محیط‌زیست دریایی همیشه در معرض آلودگی است. با توجه به حوادث سال­های اخیر، جامعه جهانی به­تدریج اسناد بین­المللی را تهیه و تصویب کرده تا موضوع «مسئولیت ناشی از آلودگی‌ نفتی» در دریا و نحوه جبران خسارت‌های واردشده معین شود. درعین‌حال، اسنادی هم تصویب ‌شده که با «پیش‌بینی» و «الزام به رعایت استاندار...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 53  issue 1

pages  95- 116

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023