نگاه تطبیقی به جایگاه اسب در حماسۀ شاهنامه و دیوان حماسی عنتره

حماسه ­ها بدون درنگ، بازتابی از روند رویدادها، عناصر و موجودات طبیعی و فراطبیعی زندگی بشری هستند. دخالت و همراهی عناصر زندۀ طبیعت در کنار ادوات حماسی، تصاویر بسیار زیبایی از عظمت روح حماسه ­ها را منعکس ساخته­ است. از جملۀ این عناصر، حضور چشمگیر «اسب» و توصیفات و تصاویر آن در صحنه­ های مختلف حماسی- رزمی نبردهاست. حماسۀ شاهنامه بر مبنای اصل حضور خاندان­ های پهلوانی و ارزش عظیم اسب در کنار عناصر دیگر جنگی، تصاویر زیبایی را  از این موجودخلق کرده­است. در مقابل، این عنصر با به­ کارگیری نسبی آن، یکی از نمودهای پرتکرار نمادینۀ جانوری و ارزش رزمی در لا­به ­لای حماسۀ جاهلی اعراب، یعنی دیوان عنتره، است. پژوهش حاضر با روش توصیفی– تحلیلی، به بررسی و مقایسۀ جایگاه اسب و جلوه­ های آن در دیوان‌ شعری عنتره بن شدّاد و شاهنامۀ فردوسی می­ پردازد. براساس یافته­ های این پژوهش، توصیفات حماسی اسب و شخصیت ­پردازی ­های میدانی آن به همراه قهرمان، در ایجاد توازن قدرت از مهم­ ترین مضامین مشترک در این دو اثر بوده است؛ با این تفاوت که افق دید عنتره در توصیفات و تشبیهات اسب، نسبت به فردوسی، کوتاه و اشارات او به اصالت نژادی در این­­ گونه توصیفات اندک است.