نگاهی به عناصر زیبایی شناسانه هفت پیکر نظامی

author

  • ناهید دهقانی دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
Abstract:

هفت‌پیکر یکی از زیباترین منظومه‌های غنایی فارسی است که از دیرباز مورد توجّه و تقلید شاعران قرار داشته است. نظامی، سرایندۀ این منظومه، مانند افلاطون و نوافلاطونیان، زیبایی راستین را مفهومی آسمانی و معنوی می‌داند. این شاعر زیبایی شعر را نیز در معنای والا و متعالی آن جست‌جو می‌کند و به زیبایی لفظی شعر وزنی نمی‌نهد. اما میان این گفتۀ نظامی با آن‌چه از اشعار وی دریافت می‌شود، دوگانگی آشکاری وجود دارد؛ زیرا نظامی از شاعران نام‌آور سبک آذربایجانی است و بهره‌مندی از شگردهای گوناگون ادبی و زبانی و نیز چند لایه بودن از ویژگی‌های مهمّ شعر سبک آذربایجانی شمرده می‌شود. هفت‌پیکر از نظر آفرینش‌های ادبی، خوش‌آهنگی، زبان تصویری و کنایی، به‌گزینی واژه‌ها، توصیفات زیبا، تخیّل قوی، هماهنگی تصویر و عاطفه، شگردهای هنری و داستانی، نوآوری در آمیختن تاریخ و افسانه، و معانی و مفاهیم ژرف، شایستۀ توجه است. اگرچه بسیاری از آرایه‌پردازی‌ها در این منظومه از تکلّف و تصنّع خالی نیست و این ویژگی در کنار محدودیت وزن و نارسایی زبان از زیبایی برخی از بیت‌ها کاسته است، اما با چشم‌پوشی از این موارد می‌توان هفت‌پیکر را در شمار زیباترین منظومه‌های فارسی قلمداد کرد. در پژوهش پیش رو، به برجسته‌ترین عناصر زیبایی‌شناسانۀ این منظومه پرداخته شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نگاهی به عناصر داستانی در هفت پیکر نظامی

درباره‌ی نظامی، اگرچه بسیار سخن گفته شده است و اثر گران‌قدر وی، هفت پیکر، بارها از دیدگاه‌های متعدد و گوناگون اعم از محتوایی و غنایی و ساختاری کاویده شده است؛ اما، این اثر ارزشمند به ویژه بخش هفت گنبد آن کمتر بر اساس ساختار داستانی آن تحلیل شده و عناصر داستانی این اثر شناسانده شده است. از این رو بررسی این اثر با شیوه‌ای توصیفی ـ تحلیلی می‌تواند ساختار اندیشگانی نظامی را در پردازش قصه‌های زیبای ...

full text

نگاهی به عناصر داستانی در هفت پیکر نظامی

درباره ی نظامی، اگرچه بسیار سخن گفته شده است و اثر گران قدر وی، هفت پیکر، بارها از دیدگاه های متعدد و گوناگون اعم از محتوایی و غنایی و ساختاری کاویده شده است؛ اما، این اثر ارزشمند به ویژه بخش هفت گنبد آن کمتر بر اساس ساختار داستانی آن تحلیل شده و عناصر داستانی این اثر شناسانده شده است. از این رو بررسی این اثر با شیوه ای توصیفی ـ تحلیلی می تواند ساختار اندیشگانی نظامی را در پردازش قصه های زیبای ...

full text

عناصر کهن الگویی معراج پیامبر در هفت پیکر نظامی

در این مقاله، گزارش نظامی از معراج حضرت پیامبر(ص) با نظریة تک اسطورة کمپبل سنجیده شده است. بر پایة این نظریه، قهرمانانِ همة سفرهای تمثیلی، مراحل یکسانی را پشتِ سر می­گذارند و با عزیمت از سرزمین خویش، گذر از مرحلة تشرف و رسیدن، به سرزمینی که در آن به سر می­برده­اند بازمی­گردند تا رسالت خویش را به پایان برند. پیامبر نیز در این سفر روحانی، نخست از فضای عالم امکان عزیمت می­کند و در ماورای ...

full text

بررسی عناصر داستانی در هفت پیکر نظامی

در این پایان نامه کوشش شده است، اثر زیبا و ماندگار نظامی گنجوی مورد بررسی قرار گیرد و عناصر مختلف داستان همچون شخصیت پردازی، موضوع، زمان و مکان و مضمون و ... مورد توجه و بررسی دقیق قرار گیرد. در این مجموعه عناصر داستانی متناسب با کتاب های معتبر مربوطه تعریف و ارائه گردیده است و بعد هر کدام از این عناصر به صورت مجزا در هفت پیکر مورد بررسی قرار گرفته است.

15 صفحه اول

تحلیل روایت در هفت پیکر نظامی

هدف از این مقاله تحلیل روایت در هفت پیکر نظامی و مطالعة عناصر تشکیل‌دهندة روایت یعنی شخص روایت کننده، قهرمان/راوی ، مخاطب و نقش روایت است. بدین ترتیب ساختار حکایت‌های هفت شاهزاده خانم و هفت زندانی داستان که چرخه‌های حکایت اصلی یعنی منظومة هفت‌پیکر را تشکیل می‌دهند، در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفته و به انواع و عملکردهای روایت و تنوع آواهای روایی موجود در این اثر پی برده خواهد شد.

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 3

pages  205- 218

publication date 2016-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023