نمادهای عرفانی در نگاره‌های بهشت معراجنامه میرحیدر(براساس آیات قرآن و اندیشه‌های اسلامی)

توصیف بهشت، در قرآن و روایات اسلامی به تفصیل بیان شده است. نقاشی اسلامی نیز بنا به ضرورت نسخ مصور، به تصویرگری این موضوع توجه نموده است. یکی از نسخی که موضوع بهشت به صورت گسترده در آن تصویرسازی شده است نسخۀ مصور معراجنامۀ میرحیدر می‌باشد که به توصیف روایی معراج پیامبر (ع) پرداخته است. با توجه به ماهیت معنوی موضوع معراج از یک سو و بافتار عرفانی عصر تیموری از سوی دیگر، نگارگران این نسخه به دفعات از نمادهای عرفانی در تصویرگری آن بهره برده‌اند. هدف: دستیابی به نحوۀ ترجمان بصری بهشت و روایت‌های قرآنی آن توسط نقاشان دورۀ تیموری است. پژوهش حاضر می‌کوشد ضمن شناسایی و مطالعۀ نمادهای عرفانی این نگاره‌ها با روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی 6 نگارۀ بهشتی از نسخۀ مذکور بپردازد که به روش کتابخانه‌ای به دست آمده‌اند. سوال پژوهش این است؛ مصوران این نسخه از کدام نمادهای عرفانی در بیان تصویری بهشت بهره گرفته‌اند؟ نتایج نشان می‌دهد: نگارگران علاوه بر مصور نمودن داستان؛ به بیان مفاهیم نمادین مورد نظر خود پرداخته‌اند،این بیان تصویری برگرفته از دیدگاه عارفانۀ مصوراین نگاره‌ها می‌باشد،از جمله مفاهیمی همچون:محراب، تاج، نهرها و... تااز معنای ظاهری که بیانگر داستان است، به معنای باطنی که همان معارف آموزه‌های دینی است رهنمون شوند.