نقش واسطه‌ای نیازهای روانشناختیِ پایه در ارتباط بین سبک‌های والدگری و سلامت روان دانش‌آموزان تیز هوش

زمینه و هدف: زندگی کردن براساس اهداف اصیل، یافتن معنا و تلاش در جهت رشد شخصی، همان سلامت روان است. پژوهش‌های زیادی تأثیر عوامل بافتی و شخصی را بر سلامت روان کنکاش کرده‌اند. هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه متغیرهای سبک‌های والدگری و ارضای نیازهای روانشناختیِ پایه بر سلامت روان در دانش‌آموزان تیزهوش شهر شیراز بود. مواد و روش‌ها: برای این منظور ۲۵۰ نفر(۱۱۵ دختر و ۱۳۵ پسر) از دانش‌آموزان مدارس تیزهوش شهر شیراز به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شد. برای اندازه‌گیری متغیرها، افراد شرکت‌کننده مقیاس‌های والدین به عنوان بافت اجتماعی، سلامت روان و ارضای نیازهای روانشناختی را تکمیل کردند. برای بررسی قابلیت اعتماد و روایی این مقیاس‌ها به ترتیب از روش آلفای کرنباخ و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد که نتایج بیانگر مطلوبیت این مقیاس‌ها بود. در تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار لیزرل استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش با استفاده از روش تحلیل مسیر، حاکی از آن بود که سلامت روان دانش‌آموزان تیزهوش متأثر از سبک‌های والدگری خانواده و ارضای نیازهای روانشاختی است. بدین صورت که سبک کنترلی و طردکننده خانواده به صورت منفی، و سبک گرمی به همراه سبک حمایت از استقلال از خانواده به صورت مثبت، اثرمستقیم و غیرمستقیم بر سلامت روان دارند. همچنین ارضای نیاز به شایستگی و نیاز به استقلال، به صورت مثبت با سلامت روان در ارتباط است و توانسته نقش واسطه‌ای در ارتباط بین سبک‌های والدگیری و سلامت روان ایفاء کند. برای ارزیابی مدل از شاخص‌های چندگانه از جمله میزان (۰/۴۲) RMSو(۰/۹۸) GFI استفاده شد که نتایج نشان داد مدل پیشنهادی با داده‌ها برازش دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته ها سبک والدگری مناسب(گرمی در روابط، حمایت از استقلال و نداشتن سبک کنترلی) باعث بهبود شایستگی و سلامت روان در فرزندانشان می‌شود.