نقش شعوبی‌گری در انتقال میراث زندیقی به اسماعیلیه

Authors

  • حسن نژاد, زمانه دانشگاه اصفهان
  • چلونگر, محمدعلی دانشگاه اصفهان
Abstract:

نقش شعوبی‌گری در انتقال میراث زندیقی به اسماعیلیه محمدعلی چلونگر[1] زمانه حسن‌نژاد[2] چکیده جنبش‌های اجتماعی و سیاسی که جهان ایرانی قرون نخستین اسلامی با آن مواجه بوده است، در تداوم و میراث فکری ایران باستان‌اند. این جریان‌ها با بهره‌مندی از متون و میراث فکری پیشین در این برهه با اتکا بر تحولات سیاسی ناشی از زوال تدریجی دستگاه دینی زردشتی در پی احیای خویش برآمدند. جنبش‌های اجتماعی و ادبی ممتد زندقه و شعوبیه برجسته‌ترین این جریان‌ها به شمار می‌آمدند که با تکیه و بازخوانی متون فلسفی یونان سعی در تداوم و تبلیغ مباحث عقل‌محور و مادی در جهان اسلام نمودند. ترجمۀ متون فلسفی و دینی زندقه و یونانی با حمایت طبقات نخبه در این دوران، تأثیری بسزا در انتقال میراث عقلانی و فلسفی ایران باستان ـ که مانویت برجسته‌ترین گفتمان آن بوده ـ داشته است. با سرکوب و ضعف زندقه، این جریان از پوشش دینی اسلام در جهت ارائۀ مضامین خویش بهره برد. شباهت مبانی زندیقی با اسماعیلیه، زمینه‌ساز این فرض می‌گردد که درون‌مایه‌های تفکر زندقه به واسطۀ جریان ادبی شعوبیه به شیعیان اسماعیلی انتقال یافته است.   [1]. عضو هیئت علمی و دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان. [email protected] [2]. دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان. [email protected] تاریخ دریافت: 6/2/94                       تاریخ پذیرش: 14/5/94

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

میراث فرهنگی زیدیان ایران و انتقال آن به یمن

مهاجرت عالمان زیدی به ایران در میانۀ قرن سوم قمری و تأسیس حکومت زیدیه در نواحی دریای خزر هر چند عمری کوتاه داشت، اما از حیث فرهنگی به علت وجود مراکز و جوامع زیدی در آن نواحی و برخی شهر های خراسان، تا چندین سده پس از سقوط امارت علویان طبرستان، تداوم یافت. در قرون ششم و هفتم قمری میراث زیدیان ایران در چند مرحله به یمن منتقل شد که نقش مهمی در شکوفایی فرهنگ و تمدن زیدیه در آنجا داشته است. این مقاله...

full text

نقش یونسکو در حفظ میراث مستند جهانی

توسعۀ اطلاعات و فناوری‌های ارتباطی در سال‌های اخیر، با شتابی فوق العاده، روند «صنعتی» سراسر جهان را به سوی «جامعۀ اطلاعاتی» کشانده است. عمیق و غیر خطی بودن این روند، در مقایسه با انقلاب صنعتی قبل، دغدغه‌های فرهنگی، اقتصادی، و اجتماعی بسیار فزون‌تری‌ برای بشریت پدید آورده است. در این عرصه، آرشیوها -که صرفا حاوی منابع دیداری و شنیداری یا اسناد تاریخی هستند- به عنوان مخازنی کم اهمیت به شمار نمی‌آی...

full text

اسماعیلیه در آسیای مرکزی

اسماعیلیه شاخه بزرگی از تشیع به شمار می‌رود که در آسیای مرکزی به صورت بومی حضوری دیرینه دارد. شمار پیروان آن اگر چه به نسبت اندک است، اما به علت انسجام درونی جماعت و ارتباط با امامی که در اروپا به سر می‌برد و محور اصلی مذهب را تشکیل می‌دهد، اهمیت فراوان دارد. به ویژه که امام آنان، پرنس کریم آقاخان چهارم، دارای وجهه جهانی و ثروت افسانه‌ای است. وی ضمن آشنایی کامل با فرهنگ غرب به امور پیروانش، به ...

full text

نقش موزه های میراث روستایی در توسعه فرهنگی روستایی (مطالعه موردی: موزه میراث روستایی گیلان)

گردشگری روستایی، پدیده ­های جدیدی را در قرن بیستم به محیط روستا معرفی می­ کند. از آن جمله می­ توان به احداث موزه های میراث روستایی اشاره کرد. همان گونه که می ­دانیم شرایط آب و هوایی و به طبع آن قومی و نژادی درکشور ما ازتنوع بسیار بالایی برخوردار است. از این رو خیلی دور از ذهن نیست، اگر نسل امروز ما اطلاعات کمی درمورد پیشینه فرهنگی - اجتماعی، قومی، قبیله­ ای، معماری، شهرسازی، نحوه زندگی پدران و ...

full text

مبانی اقتدار در تفکر اسماعیلیه

منابع شناخت اسماعیلیه در هفت قرن اول هجری چهار دسته‌اند: امامیه، اسماعیلیه، اهل سنت، و تحقیقات اخیر. برای واکاوی دلایل اقبال شیعیان به اندیشة اسماعیلیه شناخت فضای فرهنگی، سیاسی، و کلامی حاکم بر این دوره ضروری است. تصور اولیه (ارشدیت اسماعیل و مورد علاقة امام بودن) و تکذیبة بعدی ایشان (گناه‌کار بودن اسماعیل) در کنار هم موجب بروز دو نوع اشتباه بزرگ شد. مبانی اقتدار اندیشة اسماعیلیه در ابتدا بیش ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 19

pages  27- 48

publication date 2015-10

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023