نقش سبک‌های هویتی در تبیین هویت ملی (مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه اصفهان)

میزان هویت ملی در میان اقشار جوان و نخبه دانشگاهی یکی از دغدغه‌های پیش روی دولت‌ها و جوامع چند فرهنگی همچون ایران است. این مسأله یعنی میزان احساس تعلق خاطر و آگاهی نسبت به مؤلفه‌های سازنده هویت ملی نیازمند بررسی معرف‌ها و عوامل روان‌شناختی، فرهنگی، جامعه‌شناختی و سیاسی تأثیرگذار برآن به ویژه در میان نسل‌های سوم و چهارم انقلاب است. به همین منظور پژوهش حاضر تلاش دارد با رویکردی تازه مبین‌های روان‌شناختی و جامعه شناختی هویت ملی را از دریچه سبک‌های هویتی بازبینی کند. چارچوبی که به زعم نظریه‌پردازان آن، افراد تجارب زندگی خود را متناسب با آن، معنا و تفسیر می‌کنند و اهداف زندگی خود را تعیین می‌کنند. به نظر می‌رسد نوع کاوش، جستجو، تعهد و تصمیم‌گیری درباره آن‌چه باید ارزش‌ها، باورها و اهداف ملی باشند و به دنبال آن، درگیر شدن کنش‌ها، تکالیف و انتخاب‌های مهم سیاسی و اجتماعی افراد؛ بتواند میزان هویت ملی در میان دانشجویان را تبیین کند. لذا سؤال اصل این است که آیا سبک‌های هویتی می‌تواند هویت ملی دانشجویان را پیش‌بینی کند و احتمالاً کدام سبک یا سبک‌های هویتی با افزایش و یا کاهش احساس و آگاهی نسبت به تاریخ، سیاست، فرهنگ و اجتماع افراد در ارتباط است؟ پاسخی که می‌تواند از طریق مطالعه بین رشته‌ای، راه حل‌هایی را برای افزایش هویت ملی دانشجویان بازنمایی کند. روش به کار رفته در این پژوهش از نوع پیمایشی است که در میان244 نفراز دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی93-94 انجام گردید. یافته‌ها نشان می‌دهد سبک‌های هویتی می‌تواند تا 31درصد از هویت ملی دانشجویان را تبیین کند. در این میان سبک هنجاری بیشترین تأثیر مثبت و هم‌افزا را داشت و سبک اجتنابی در جهت کاهش هویت ملی دانشجویان عمل کرد. این در حالی است که خودبسندگی، اکتشاف و جستجوگری فعالانه یعنی سبک هویتی اطلاعاتی نتوانست نقش معناداری در جهت افزایش یا کاهش هویت ملی ایفا کند.