نقش زیباشناسی باغ ایرانی در پایداری اجتماعی پارک‌های معاصر تهران

با توجه به رشد سریع جمعیت در کلان‌شهرها و افزایش توسعۀ شهری و ساخت‌و‌ساز، پهنه‌های طبیعی و فضاهای سبز موجود در بافت این شهرها به طور چشمگیری کاهش یافته است. عناصر طبیعی در محیط شهری و نیاز انسان به تعامل با آن از ضروریاتی است که در شهرسازی مدرن نادیده گرفته شده است. این مسئله چالش‌های جدیدی را در جهان مطرح کرد. این روند که با گسترش شهرنشینی پس از انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم آغاز شد، در قرن بیستم شدت گرفت. کاهش حضور طبیعت در شهر، نگرانی شهروندان را نسبت به اهمیت حفظ سرمایه‌های طبیعی در محیط شهری و تأثیر آن بر جنبه‌های مختلف زندگی به دنبال داشت. پس از آن خلق پارک‌های شهری و فضاهای سبز با هدف جبران این کمبود و افزایش کیفیت زندگی در شهرهای مدرن در قالب جنبش پایداری ایجاد شد و نقش این‌گونه فضاها با توجه به اهداف توسعۀ پایدار به عنوان یک چارچوب استراتژیک متکی بر پایداری اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی، پررنگ شد. اما تجربه‌های بعدی نشان داد، ایجاد پارک‌های شهری بدون در نظر‌گرفتن کیفیت و هویت‌مندی آنها نمی‌تواند راه‌حل بحران موجود باشد. نیاز ساکنین شهرهای مدرن به ارتباط بیشتر با طبیعت در قالب زندگی روزمره، ضرورت خلق فضاهایی که شهروندان به آن احساس تعلق بیشتری داشته باشند را آشکار ساخته است. در این پژوهش بازنگری در اصول زیبایی‌شناسی کهن‌الگوی باغ ایرانی و به کار بستن آنها در طراحی پارک‌های شهری معاصر، به عنوان یک راه‌حل جایگزین برای نزدیک‌شدن به پایداری اجتماعی و اقتصادی فضاهای سبز عمومی شهری مورد مطالعه، تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که اصول بنیادی طراحی باغ ایرانی می‌تواند تأثیر بسیاری در حس تعلق به مکان و فضای سبز شهری ایجاد کند.