نقش حشرات گرده‌افشان‌ و بذرخوار بر زادآوری اسپرس همدانی (Hedysarumcriniferum Boiss) در استان اصفهان (مطالعه موردی- ایستگاه آبخیزداری چادگان)

      حشرات گرده‌افشان‌ و بذرخوار نقش مهمی در زادآوری برخی گیاهان دارند. شناسایی این نقش در زادآوری گونه‌های دارای پراکنش لکه‌ای به‏خصوص لگوم‌های خوش‌خوراک و دارای ارزش غذایی بالا با توانایی تثبیت نیتروژن، در حفظ و توسعه آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. این مطالعه با هدف بررسی نقش این حشرات و تعیین برهم‎کنش آنها در تولید بذر گونه اسپرس همدانیHedysarum criniferum  در استان اصفهان انجام شد. به‏ این منظور در رویشگاه طبیعی این گیاه، تیمارهای حذف گرده‌افشان و حضور بذرخوار، حذف گرده‌افشان و بذرخوار، حضور گرده‌افشان و حذف بذرخوار و شاهد یعنی حضور گرده‌افشان و بذرخوار اعمال گردید. برای ممانعت از ورود حشرات گرده‌افشان و بذرخوار بر روی پایه‌های گیاه از قفس‌های با پوشش توری پارچه‎ای استفاده شد. متغیرهایی از قبیل تعداد کل بند بنشن تولیدشده، بذر تولیدشده در بند بنشن و نسبت بذرآلوده به بذرخواران به ازای هر پایه گیاه ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که حضور حشرات گرده‌افشان‌ مفید بوده و باعث شده بندبنشن‎ها 6/47 برابر و بذر تولیدی 6/62 برابر نسبت به غیاب آن‌ها افزایش یابد به‎علاوه سوسک‎های بذرخوار خانواده Bruchidae توانستند 27٪ بذرها را نسبت به حالت غیاب آلوده کنند. به‏این ترتیب گرده‌افشان‌ها اهمیت بیشتری نسبت به بذرخواران در زادآوری این گیاه دارند. نتایج نشان داد که بذرخواران عامل اصلی محدودیت پراکنش این گونه‌ محسوب نمی‌شوند و باوجود تخریب بخشی از بذرها توسط بذرخواران، وجود گرده‌افشانی باعث می‌شود که اختلالی در بقای آن به وجود نیاید. همچنین اثر متقابل بین گرده‌افشان‌ها و بذرخواران در زادآوری این گونه در سطح احتمال 95٪ معنی‌دار نشد.