نقش تکتونیک در تکامل آتشفشان تفتان، جنوب شرق ایران

Authors

  • حبیب بیابانگرد استادیار، پترولوژی، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان
  • عبدالرضا پرتابیان استادیار، تکتونیک، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان
  • مهدیه فتاحی مقدم دانش آموخته کارشناسی ارشد، تکتونیک، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان
Abstract:

مطالعه عوامل کنترل کننده آتشفشانها می تواند به تحلیل خطرات ناشی از فعالیت مجدد آنها کمک کند. آتشفشان تفتان یک آتشفشان کواترنری در جنوب شرق ایران است که براثر فرورانش صفحه اقیانوسی عمان به زیر پوسته قاره‌ای ایران در مجموعه‌ای چین و گسل خورده شامل فلیش‌های ائوسن و افیولیت‌های کرتاسه نفوذ کرده است. این آتشفشان دارای چندین مرکز فورانی است که با امتداد شمالغرب-جنوب شرق از قدیم به جدید قرارگرفته‌اند. به‌منظور تعیین نقش رژیم تکتونیکی درروند تکامل آتشفشان تفتان عناصر ساختاری مانند، وضعیت فضایی دایکها، شکستگی‌ها، هندسه فروریزش جانبی دهانه انجرک، روند دهانه‌های قدیمی و روند چشمه‌ها موردمطالعه قرار گرفت. اطلاعات به‌دست‌آمده از این ساختارها نشان‌دهنده یک تنش کششی با امتداد شمال شرق- جنوب غرب در مجموعه آتشفشان است که باعث به وجود آمدن یک منطقه کششی در جهت شمالغزب-جنوب شرق شده است. اما اطلاعات به‌دست‌آمده از زلزله‌ها و عناصر ساختاری در مجموعه‌ای که آتشفشان بر روی آن قرارگرفته است، جهت فشارش منطقه‌ای را در امتداد شمال شرق- جنوب غرب نشان می‌دهند. آنالیز ساختاری، مدل‌سازی تجربی و داده‌های میدانی نشان می‌دهد که آتشفشان ها می‌توانند در محیط‌های تکتونیکی فشارشی وابسته به گسل‌های تراستی شکل بگیرند. بر اساس این اطلاعات یک مدل که در آن گسلهای تراستی(به‌عنوان مسیر ماگما) بعد از رسیدن به سطح در زیر آتشفشان به شاخه های مجزایی تقسیم می‌شوند ارائه شد. در این مدل یک شاخه از این گسلها با شیب کم و مکانیسم معکوس، به سمت پهلوی آتشفشان پیشرفت و شاخه دیگر با شیب زیادو مکانیسم نرمال، به سمت بالا حرکت می‌کنند و باعث شکل‌گیری یک منطقه کششی شمالغرب-جنوب شرق در امتداد دهانه‌ها و به‌موازات گسلهای تراستی شده است، ارائه شد. این مدل فوران بعدی آتشفشان را در قسمت جنوب شرقی دهانه فعال فعلی پیشنهاد میدهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ژئوشیمی خاک های شرق و شمال شرق تفتان، جنوب شرق ایران، با تاکید بر تاثیرات درازمدت آتشفشان تفتان

در این پژوهش، ژئوشیمی خاک های مناطق شرق و شمال شرق آتشفشان تفتان به منظور مشخص نمودن تأثیرات احتمالی آتشفشان مورد بررسی قرار گرفته است. سنگ شناسی غالب منطقه آندزیتی و داسیتی است. رسوبات آبرفتی جدید و قدیمی به همراه رسوبات تبخیری گچ و نمک نیز در منطقه فراوان هستند. تعداد 15 نمونه از منطقه مطالعاتی و با فاصله از زمین های کشاورزی برداشت شده اند. ذرات خاک در این محل دارای جورشدگی بد و بسیار بد می ب...

15 صفحه اول

هیدروژئوشیمی آب های زیرزمینی در شمال و شرق تفتان، جنوب شرق ایران، با تأکید بر اثرات دراز مدت آتشفشان تفتان

با این فرض که آتشفشان تفتان در جنوب شرق ایران، در طول بیش از 5 میلیون سال فعالیت، از طریق چرخه ژئوشیمیایی بر ترکیب شیمیایی آبخوان های اطراف تأثیر گذاشته است، در این پژوهش ویژگی های هیدروژئوشیمیایی آبخوان های لادیز، میرجاوه و تهلاب، در مجاورت بلافصل شمال و شرق تفتان، مطالعه شده اند. آب های زیرزمینی منطقه از لحاظ عناصر na، ca، mg، s، al، sb، as، hg و se به ترتیب حداکثر مقادیر 106× 91/1، 106× 38/5...

15 صفحه اول

ژئواکولوژی آتشفشان بیدخوان، جنوب شرق بردسیر کرمان

آتشفشان خاموش بیدخوان یک استراتوولکان است که در فاصله 40 کیلومتری جنوبشرق بردسیر کرمان، در محدوده­ای به طول جغرافیایی ´25 و˚56 تا´30 و˚56 و عرض جغرافیایی 35 و˚29 تا´40 و˚29 ، با وسعت حدود 400 کیلومترمربع واقع شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی ژئواکولوژیکی این آتشفشان می­ باشد. بدین منظور ضمن معرفی علم ژئواکولوژی، ابتدا زمین­ شناسی و توپوگرافی این آتشفشان توضیح داده شده، سپس تأثیر این آتشفشان ...

full text

شیمی گازهای آتشفشانی و چشمه های آب گرم آتشفشان تفتان، جنوب شرق ایران: نگرشی زیست محیطی

آتشفشان تفتان در جنوب شرق ایران، با حجم قابل توجه از فعالیت های فومارولیک، فعال ترین مرکز آتشفشانی در ایران است. بخش اصلی فعالیت های فومارولیک در تفتان در ارتباط با آبهای جوی است. فعالیت های پست ولکانیک در آتشفشان تفتان به سه شکل فومرول، سولفاتار و چشمه ی آب گرم وجود دارد، و مقدار قابل توجهی گوگرد بر جای گذاشته شده است. ترکیب شیمیایی آب در چشمه های تفتان، متأثر از گازهای فومارولیکی آن است. اثر ...

15 صفحه اول

بررسی کمی فعالیت زمین ساختی در کوه آتشفشانی تفتان و پیرامون آن (جنوب شرق ایران)

آتشفشان تفتان به سن پلیوسن- کواترنر دارای سیستم ولکانیکی جوان و نیمه فعال است که در 50 کیلومتری شمال شهرستان خاش قرار دارد. بنظر می‌رسد در این منطقه دو پدیدۀ آتشفشان جوان و تکتونیک فعال در ریخت‌سازی منطقه نقش اساسی را ایفا نموده‌اند. در این زمینه از شاخص‌های ژئومورفیک برای مطالعه فعالیت‌های زمین‌ساختی استفاده شده است. این شاخص‌ها عبارتند از: نسبت عدم تقارن حوضۀ زهکشی (Af)، سینوسیتی جبهۀ کوهستان...

full text

مقایسه ژئوشیمیایی آتشفشان های تفتان و بزمان در جنوب شرق ایران به عنوان ولکانیسم مرتبط با فرورانش

چکیده منطقه مورد مطالعه در 20 کیلومتری شمال غربی شهرستان بزمان و در غرب تا جنوب غربی ورقه 1:100000 زیروکی قرار گرفته است. این منطقه از نظر تقسیمات ساختاری بخشی از کمان ماگمایی حاصل از فرورانش پوسته اقیانوسی عمان می باشد واحدهای سنگی منطقه در دو گروه ولکانیک شامل: آندزیت، بیوتیت هورنبلند آندزیت، هورنبلند بیوتیت آندزیت، پیروکسن هورنبلند آندزیت، بیوتیت بازالت، پیروکسن تراکی آندزیت و بیوتیت تراکی ...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 23

pages  0- 0

publication date 2020-03-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023