نقش برش‌های بهداشتی در زنده‌مانی و شادابی درختان بلوط ایرانی در معرض خشکیدگی حوضه رویشی زاگرس (مطالعه موردی، جنگل مله‌سیاه، شهرستان ایلام)

Authors

Abstract:

سابقه و هدف پدیده زوال و مرگ و میر درختی گونه‌های مختلف بلوط از اوایل قرن نوزدهم در مناطق وسیعی از جنگل‌های جهان گزارش شده است. مطالعات انجام شده در خارج از کشور اغلب در خصوص برش بهداشتی تنک کردن و شیوه‌های بهداشتی کنترل آفات چوب‌خوار درختان در مقابله با پوسیدگی قطعات چوب‌های قطع شده بوده و در خصوص سرشاخه‌زنی درختان جنگلی به منظور نجات پایه‌های آلوده به آفات و امراض تحقیقات قابل‌توجهی انجام نشده است. همچنین، تحقیقات قابل‌توجهی در ارتباط با نقش مثبت هرس درختان مختلف میوه در کنترل آفات و عوامل بیماری‌زا در سطح کشور و جهان گزارش شده است. در سال‌های اخیر نیز تحقیقات نسبتاً جامعی در خصوص خشکیدگی جنگل‌های زاگرس از جنبه‌های مختلف انجام شده است. با توجه به این که مبارزه شیمیایی با آفات و امراض در اکوسیستم‌های طبیعی توصیه نشده و مبارزه بیولوژیک نیز مبتنی بر وجود پیش نیازهای پژوهشی طولانی‌مدت است، بنابراین در حال حاضر، اعمال برش‌های بهداشتی مهم‌ترین راهکار کنترل بحران زوال درختان بلوط ایرانی قلمداد می‌شود. در این راستا هدف تحقیق حاضر بررسی نقش چند تیمار مختلف قطع و شاخه‌زنی در مقابله با خشکیدگی درختان بلوط ایرانی در جنگلهای مله سیاه استان ایلام می باشد. مواد و روش‌ها در اجرای این پژوهش تأثیر دو عامل فرم رویشی و نوع برش در قالب 10 تیمار مختلف، درارتباط با زنده‌مانی بخشی از درختان بلوط جنگل‌های در معرض خشکیدگی منطقه مله‌سیاه، بر اساس طرح پایه آماری کاملاً تصادفی و به روش فاکتوریل بررسی شد. منطقه مورد مطالعه در 25 کیلومتری شمال غربی ایلام، در سطح دامنه‌ای شمالی و همگن به مساحت 8/36 هکتار واقع شده است. فرم رویشی در دو سطح دانه‌زاد و شاخه‌زاد و نوع برش در پنج سطح، شامل حذف قطعات آلوده، حذف کامل تاج، قطع از ارتفاع 10 سانتی‌متری و قطع در عمق 10 سانتی‌متری خاک و تیمار شاهد که فاقد برش بهداشتی بود، مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به فقدان شرایط لازم در خصوص پیش‌فرض‌های آمار پارامتری (تجزیه واریانس)، مقایسه بین میانگین‌های دو تیمار فرم رویشی با استفاده از آزمون ناپارامتری من- ویتنی و مقایسه گروهی و جفتی میانگین تیمارهای نوع برش به ترتیب با استفاده از آزمون‌های ناپارامتری کروسکال- والیس و تامهان انجام شد. یافته‌ها نتایج بدست آمده نشان داد که بین میانگین درصد زنده‌مانی و شادابی در دو فرم رویشی دانه‌زاد و شاخه‌زاد اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 5% وجود ندارد. نتایج همچنین حاکی از آن بود اختلاف میانگین درصد زنده‌مانی دو تیمار حذف شاخه‌های آلوده و حذف 100% تاج نسبت به تیمار شاهد در سطح احتمال 5% معنی‌دار بوده ولی اختلاف میانگین سایر تیمارهای آزمایش با میانگین تیمار شاهد معنی‌دار نبوده است. نتایج مقایسه درصد شادابی در پنج تیمار برش بهداشتی نیز نشان داد که اختلاف میانگین تیمار حذف شاخه‌های آلوده نسبت به تیمار شاهد در سطح احتمال 5% معنی‌دار بوده ولی اختلاف میانگین سایر تیمارهای آزمایش با میانگین تیمار شاهد معنی‌دار نیست. نتیجه‌گیری بر اساس نتایج بدست آمده، برش اصلاحی حذف انتخابی شاخه‌های آلوده از نظر شادابی تنها تیماری است که عملکرد بهتری نسبت به تیمار شاهد داشته و از نظر زنده‌مانی نیز با 16% اختلاف نسبت به برش 100% تاج (دیگر تیمار با زنده‌مانی بیش از شاهد)، بهترین عملکرد را از خود نشان داده است. بنابراین اجرای برش بهداشتی مذکور به منظور کاهش خسارت خشکیدگی درختان بلوط ایرانی در مناطق مشابه توصیه می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی شاخص های تاج درختان بلوط ایرانی در رابطه با پدیده خشکیدگی در جنگل های ایلام

به طور معمول اولین نشانه های تنش در درختان، در تاج آنها ظاهر می شود؛ از این رو نشانه های بروز پدیدۀ خشکیدگی بلوط ایرانی در زاگرس را نیز می توان در وضعیت تاج درختان آن بررسی کرد. برای این منظور، 223 درخت بلوط، در جنگل مله سیاه ایلام، در قالب 12 پلات مربع شکل به مساحت 2500 متر مربع، روی سه خط- نمونۀ تصادفی (ترانسکت) انتخاب و وضعیت تاج درختان سالم و دچار خشکیدگی ضعیف، متوسط و شدید بررسی شد. ارتفاع...

full text

تغییرات نیتروژن و فسفر در درختان بلوط ایرانی و خاک توده‌های دچار خشکیدگی در ایلام

پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی تغییرات مقدار نیتروژن و فسفربرگ، ریشه و خاک پای درختان بلوط ایرانی دچار خشکیدگی، طی دو سال و در فصل‌های بهار و تابستان در منطقۀ مله‌سیاه استان ایلام انجام گرفت. درختان بلوط براساس شدت خشکیدگی تاجی به چهار گروه با تعداد شش تکرار تقسیم شدند. نمونه‌گیری از برگ، ریشه و خاک پای درختان در چهار جهت اصلی تاج درخت به‌طور تصادفی انجام گرفت و برای تجزیۀ عناصربه آزمایشگاه منت...

full text

بررسی پدیده زوال بلوط در درختان با ابعاد تاج مختلف در جنگل های زاگرس میانی (مطالعه موردی: ایلام)

Oak decline is an eminent factor, which has a significant role in degradation and change in Zagros forests. The goal of present study was to assess the crown surface area of oak trees in Sarableh forests, Ilam province. For this purpose, permanent sample plots were used. Eighty sample plots with 10 Ar area were applied based on systematic-random method in a 150×200 survey network in 120 ha. The...

full text

ارتباط بین خشکیدگی درختان بلوط ایرانی با عوامل محیطی و خصوصیات جنگل‌شناسی در جنگل حفاظتی دنا

In recent years, fundamental changes in the ecosystems of Zagros forest structure have occurred, including the decline of brant’s oak (Quercus bratii Lindl.) that is main species in this region. So this research intends to study trees decline in relation to sylviculture, topography, and soil characteristics. For this purpose, first, parts of forest that showed oak decline were identified by fie...

full text

بررسی شاخص‌های تاج درختان بلوط ایرانی در رابطه با پدیدة خشکیدگی در جنگل‌های ایلام

به‌طور معمول اولین نشانه‌های تنش در درختان، در تاج آنها ظاهر می‌شود؛ از‌این‌رو نشانه‌های بروز پدیدۀ خشکیدگی بلوط ایرانی در زاگرس را نیز می‌توان در وضعیت تاج درختان آن بررسی کرد. برای این منظور، 223 درخت بلوط، در جنگل مله‌سیاه ایلام، در قالب 12 پلات مربع‌شکل به مساحت 2500 متر مربع، روی سه خط- نمونۀ تصادفی (ترانسکت) انتخاب و وضعیت تاج درختان سالم و دچار خشکیدگی ضعیف، متوسط و شدید بررسی شد. ارتفاع...

full text

اثر متغیرهای اقلیمی(دما و بارندگی ) بر پهنای حلقه های رویشی درختان شاخه زاد بلوط ایرانی در ناحیه زاگرس میانی (مطالعه موردی: جنگل های شهرستان خرم آباد)

بسیاری از ویژگی¬های درختان از جمله پهنای حلقه¬های سالیانه تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی قرار می¬گیرند. اقلیم¬شناسی درختی، شاخه¬ای از علم گاهشناسی درختی است که به بررسی تاثیر فاکتورهای اقلیمی نظیر دما و بارندگی بر خصوصیات حلقه¬های رویش سالیانه درختان می¬پردازد. به منظور انجام این تحقیق 30 درخت شاخه¬زاد سالم گونه بلوط ایرانی از جنگل¬های بلوط واقع در شهرستان خرم آباد، استان لرستان انتخاب گردید. نمو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 25  issue 3

pages  49- 90

publication date 2018-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023