نقد کتاب ارتباط‌شناسی

کتاب ارتباط‌شناسی تألیف جناب آقای دکتر محسنیان‌راد از کتاب‌های مغتنم است که مشتمل بر اهم نظریات علم ارتباطات، تعریفی نو از ارتباط و نیز تبیین مدلی جدید از ایشان در این علم است. این کتاب ارزشمند، سال‌هاست در دانشگاه‌های کشور مورد استفاده استادان و دانشجویان و منبع آزمون‌های تحصیلات تکمیلی در رشته ارتباطات است؛ اما نقایص صوری، ساختاری و محتوایی متعددی در آن وجود دارد که این نوشتار با هدف اصلاح این موارد سامان یافته است. این پـژوهش با شیـوه تحلیلی ـ اسنادی در سه محور اصلی یعنی نقد صوری، ساختاری و محتوایی انجام شده است. نتایج این تحقیق در نقد صوری، مشخص نمودن ده‌ها اشکال ویرایشی و املایی و در نقد ساختاری، آشکار نمودن ضعف تنظیم و بخش‌بندی منطقی مطالب خصوصاً با تأکید بر فرایند منطقی نظریه «تقسیم» است. در نقد محتوایی، بیش از بیست انتقاد ارائه شده که مهم‌ترین آن‌ها، در سه محور است: اشکال روش‌شناختی در برخی آزمایش‌های تجربی انجام شده در کتاب که نشان می‌دهد اولاً تحقیقات گستردة ایشان در این مباحث اصلاً آزمایش نیست و پیمایش است و ثانیاً مؤلف محترم، بسیاری از شاخص‌های پیمایش صحیح را نیز به کار نگرفته است. انتقاد از ضعف تحلیلی در فرایند تعریف ارتباط از سوی مؤلف و انتقاد از ضعف مدل در مقوله ارتباط انسان با خود و کم‌رنگی آشکار این ساحت بنیادین ارتباطات در کتاب، دومین و سومین انتقاد مهم در این مقاله است.