نقد منابع هندی در معرفی نُسخ خطی مثنوی سراپای مهری

سرزمین هند از نظر دارا بودن نسخه‌های خطی فارسی، بسیار غنی و درخور توجه است؛ شناسایی این میراث عظیم فرهنگی و تهیۀ فهرست‌های موثق و علمی از آن‌ها ضرورتی بی‌چون‌وچراست؛ زیرا تحلیل محتوایی فهرست‌ها و منابع هندی نشان می‌دهد که این منابع در معرفی نسخ خطی فارسی، تصویری روشن به خواننده انتقال نمی‌دهند. از جمله آثاری که در این منابع به‌اشتباه معرفی شده، نسخۀ خطی مثنوی سراپای مهری عرب است که آن را به مهری شاعرِ دربار نورجهان و همچنین مهری هروی نسبت داده‌اند. در این مقاله ابتدا فهرستی از مهری‌های معروف که از آن‌ها در تذکره‌ها ذکری به میان آمده ارائه می‌شود، سپس به معرفی مهری عرب و مثنوی سراپای وی می‌پردازیم و در آخر منابع هندی را که به مثنوی سراپا پرداخته‌اند، نقد می‌کنیم. تأکید این مقاله بر نقد، بررسی و بازنگری منابع مرتبط با فرهنگ ایران است که توسط غیرفارسی‌زبانان نوشته می‌شود؛ البته ریشۀ بسیاری از اشتباهات و خلط نام‌ها در این منابع را باید در تذکره‌های فارسی جست‌وجو کرد. اطلاعاتی که تذکره‌ها در اختیار ما قرار می‌دهند نمی‌تواند الزاماً صحیح باشد. تذکره‌نویسان سه شاعر مهری‌نام، ‌مهری هروی مصاحب گوهرشادبیگم و همسر حکیم عبدالعزیز، مهری مصاحب نورجهان‌بیگم و مهری همسر کریم‌خان زند را با یکدیگر خلط کرده‌اند و همین امر سبب انتساب اشتباه مثنوی سراپای مهری عرب به سایر شاعران مهری‌نام شده است.