نقد رابطة میان سرمایة تحصیلی و ابیتوسِ هنری

نوشتار حاضر کوشیده است در ایران تأثیر دارا بودن سرمایة تحصیلی را در شکل‌گیری ابیتوس هنری مطالعه کند. «پی‌یر بوردیو» یکی از جامعه‌شناسانی است که معتقد است «عشقِ هنر» و ابیتوس هنری پیوند تنگاتنگی با میزان سرمایة تحصیلی دارد. این نوشتار تلاش دارد تا این فرضیه را در ایران بررسی کند. برای سنجش این فرضیه در این تحقیق، دو طیفِ «صاحبان سرمایة تحصیلی بالا» و «عاشقانِ هنر» مطالعة کیفی شد. پس بررسی صاحبان سرمایة تحصیلی بالا مشخص شد که در ایران، دارا بودن سرمایة تحصیلی به معنای دارا بودن ابیتوس هنری نیست. بروز رفتارهای هنری در میان آن‌ها کاملاً اتفاقی رخ می‌دهد و این رفتار اتفاقی نیز به اندوختن سرمایة فرهنگی و شکل‌گیری ابیتوس هنری منجر نمی‌شود. از سوی دیگر با مطالعة میدانی «عاشقانِ هنر» در ایران مشخص شد که شکل‌گیری ابیتوس هنری عمدتاً بر پایة سرمایة فرهنگی موروثی و خانوادگی، یا از طریق سرمایة اجتماعی و شبکة دوستان شکل می‌گیرد. در نهایت، می‌توان گفت دارا بودن سرمایة تحصیلی در ایران هیچ‌گونه دورنمای هنردوستی، تمایل و اشتیاقِ به پیشواز هنر رفتن یا «عشقِ هنر» را در افراد تضمین نمی‌کند، چرا که به‌نظر می‌رسد هنر یا حداقل هنرهای مشروع هنوز در هستة سختِ فرهنگِ ایران جایگاهی نیافته‌اند. به همین دلیل است که در نظر صاحبان «سرمایة فرهنگی نهادینه‌شده» وجود ابیتوس هنری شکلی از اندوختن سرمایة فرهنگی و به مثابة رفتاری تقدیس شده نگریسته نمی‌شود.