نقد آرای عالمان لغت ذیل مادّه «کتب» با استناد به کاربردهای قرآنی آن

ظرافتو حساسیت فهمِ متون مقدس بویژه در عصری که با زمان پیداییِ آنها فاصله زیادی وجوددارد، بر همگان روشن ‏است. از آنجایی که معنای کلمات به نسبت نوع حضور آنها در متنرقم می‌خورد، توجه دقیق به معانی کاربردی واژه‌ها در ‏زمان تولید متن، ضروری استتا احیاناً معانی رایج در عصر خواننده، به متن کهن تحمیل نگردد. این امر دربارهمتن و ‏واژه‌های قرآن نیز صادق است. با توجه به فاصله زمانی حداقل صد و پنجاه سالهاولین فرهنگنامه عربی با عصر نزول و ‏احتمال تحولات و تطورات معنایی در این بازهزمانی و پس از آن، لزوم توجه جدی به کاربردهای قرآنی ـ در کنار آرای ‏فرهنگ‌نویسانـ برای دستیابی به معانی دقیق کلمات، امری است غیر قابل انکار. بنابر این،کاربردهای قرآنی به عنوان ‏یک اصل و آرای اهل لغت به عنوان یک قرینه در کنار سایرقرائن لحاظ می‌گردد. این تأکید بدان جهت است که هیچ ‏استبعادی وجود ندارد که توسعهو کاهش معنایی در سده‌های بعدی واقع نشده باشد. از این رو، مادّه «کتب» به عنوان یکی‏از مهمترین کلیدواژه‌های قرآنی و حضور چند وجهی آن در حوزه‌های مختلف، مسأله اینتحقیق قرار گرفته است تا صحت ‏و سقم آرای لغویون و میزان اعتماد به آنها در بازکاویمفاهیم قرآنی بیش از پیش آشکار گردد. ‏بررسی‌ها نشان از عدم انطباق معنای گزارششده از سوی فرهنگ‌نویسان با کاربردهای قرآنی، غفلت از توجه به معنای این ‏مادهحَسَب مسندالیه و نیز بی‌توجهی به معنی ضمنی و نسبی در مقابل معنای اولیه و اصلیدارد. این امر، اعتماد صرف به ‏قول لغوی و حجیت آن را محل تردید و مورد مناقشهقرار می‌دهد