نقدی بر نخستین نمونۀ «روایتگری سوم شخص محدود» در داستان فارسی
author
Abstract:
داستان کوتاه «به دزدی رفتهها» از ابراهیم گلستان نخستین نمونۀ داستان فارسی است که به شیوۀ روایتگری «سوم شخص محدود» نوشته شده است. گلستان، برای نخستین بار در ایران، کوشیده است امکانات زبان فارسی را در این شیوه بالفعل کند و جنبه های زیباییشناختی و معرفتشناختی آن را نیز لحاظ نماید. نقد این تجربۀ گلستان، در واقع، تحلیل نقطۀ آغاز این شیوۀ روایتگری در داستان فارسی است و ضرورت پژوهش دربارۀ آن را نشان میدهد. پس از طرح مباحثی نظری دربارۀ راوی محدود و روایت ذهنی برآمده از آن، داستان را نقدی درونمتنی کردهایم و بر اساس یافتهها به دو نتیجۀ کلّی رسیدهایم: 1. گلستان، «کلّیت و شاکلّۀ» داستان خود را بر شیوۀ راوی محدود نهاده است و با استفاده از گفتار مستقیم و غیرمستقیم شخصیت توانسته است «زمان و پیرنگی ذهنی» خلق کند. 2. گلستان در «اجرای» کلّیت مذکور، چند ضعف عمده نیز داشته است: توصیف زمینۀ رخداد، تشریح بدیهیات ذهن شخصیت، کمتوجّهی به منطق ذهنی میان گزارهها در نحو روایت، به کارگیری افعال و جملات رابط و توضیحی. این ضعفها نشان میدهد که دستیابی به زبان و پرداخت ویژۀ این شیوۀ روایت در ادوار بعد داستان فارسی، فرایندی تدریجی بوده است.
similar resources
آسیبشناسی «روایت ذهنی» در نخستین نمونۀ «تکگویی درونی» داستان فارسی: داستان کوتاه «فردا» از صادق هدایت
روایت ذهنی یکی از شیوههای رایج روایت در داستان مدرنیستی است که نویسندۀ آن، شخصیّت را در کانون داستان قرار میدهد و تمام داستان را، به مثابۀ عرضهگاه مستقیم جریان ذهن و اندیشۀ شخصیّت - در مرحلۀ پیش از گفتار، یا در مرحلۀ گفتار - مینویسد. چنین رویکردی به روایت، طبیعتاً، نظام زیباییشناختی و معرفتشناختی نوینی را ایجاب میکند و نویسندۀ روایت ذهنی برای دستیابی به آن نظام، همزمان، پنج مؤلّفة «زمان» «...
full textضمیر دوم شخص در داستان های فارسی
متنِ داستانی، علاوه بر القای حال وهوای جهانی موهوم، تناسبی را نیز میانِ آن جهانِ خیالی و جهانِ واقع برمی انگیزد. انگییِ این گونه مناسباتِ هستی شناختی میان جهان داستان و زیست جهانِ پیرامونِ خواننده را در این جا به «بافت وابستگیِ گفتمانِ روایی» تعبی ام و برای تبییی یی از نشانه هاییِ برجسته اش - یعنی ضمیر دوم شخص ـ پرداخته ام. در آغاز این راه، پاره ای از مفاهیمِ روایت شناختیِ لازم برای تشریح بافت وابستگیِ داستا...
full textنقدی بر شیوۀ مقدمهنویسی مقالات رشتۀ ادبیات فارسی نمونۀ موردی: مجلۀ ادبیات فارسی دانشگاه آزاد خوی
چکیده یکی از معیارهای اساسی ارزشیابی مقالات اعم از علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی، اهمیت و ضرورت مقدمهنویسی بر آن است. در این زمینه، صاحبنظران عرصۀ تحقیق و پژوهش به یافتهها و تجربههای ارزشمندی دستیافتهاند که رعایت و بهکارگیری صحیح این اصول میتواند به بهبود کیفیت ساختاری و روش نظاممند مقدمهنویسی و در نهایت مقالات منجرگردد. از جملۀ این اصول در حوزۀ مقدمهنویسی میتوان به ارائۀ زمینهها ...
full textبررسی کارکرد راوی اوّل شخص در امر روایتگری رمان دا
دو ضمیر «من» و «ما» راویتگر رمان دا هستند. اگر چه نویسنده¬ی این داستان، چندان به شاخصه¬های از پیش تعیین شده¬ی انتخاب روایتگر اوّل شخص پایبند نیست و گهگاه زاویه¬ی دید روایت را به ناگاه تغییر می¬دهد، اما زاویه¬ی دید راویِ اوّل شخص، تا پایان داستان، وجه غالب روایتگری است. راوی در رمان دا، گاه از حدّ فردیّت فراتر می¬رود و از زاویه¬ی دید راوی «دانای کلّ شخصی» به روایت می¬پردازد تا چنین پنداشته شود که راوی...
full textنقدی بر شیوۀ مقدمهنویسی مقالات رشتۀ ادبیات فارسی نمونۀ موردی: مجلۀ ادبیات فارسی دانشگاه آزاد خوی
چکیده یکی از معیارهای اساسی ارزشیابی مقالات اعم از علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی، اهمیت و ضرورت مقدمهنویسی بر آن است. در این زمینه، صاحبنظران عرصۀ تحقیق و پژوهش به یافتهها و تجربههای ارزشمندی دستیافتهاند که رعایت و بهکارگیری صحیح این اصول می تواند به بهبود کیفیت ساختاری و روش نظاممند مقدمهنویسی و در نهایت مقالات منجرگردد. از جملۀ این اصول در حوزۀ مقدمهنویسی می توان به ارائۀ زمینهها ...
full textMy Resources
Journal title
volume 7 issue 2
pages 127- 147
publication date 2017-09-22
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023