نظری به تدوین دانش بدیع در ادب فارسی

author

نعمت الله ایران زاده هیئت علمی دانشگاه علامه

Abstract:

1- نقد زیباشناختی آرایه های ادبی: قدیما علم بدیع را علمی دانسته اند که از وجوه تحسین کلام بحث می کند؛ البته بحث از محسنات باید بعد از رعایت کلام با مقتضای حال و وضوح دلالت باشد؛ اما در باب اینکه وجوه تحسین کلام و اسباب زییایی کدامند و چه تأثیری در تخییل سخن دارند، بحث دقیق و روشنی نشده است و همین امر باعث شده است دانش بدیع بیشتر از علم معانی و بیان همواره دستخوش بازی و اصطلاح سازی قرار بگیرد و مؤلفان موارد زیادی را به نام صنایع ادبی در بدیع وارد کنند که در اغلب آنها لطف و فایده ای مشهود نیست؛ این قبیل صنایع نه تنها کلام را مؤثر و دلنشین نمی سازند، ببلکه از تأثیر بلاغی آن نیز می کاهند. مؤلفان کتب بدیعی غالباً در تعریف صنایع، یا هیچ اشاره ای به جهات زیبا شناختی نکرده اند یا اگر توضیحی داده اند به صورت کلی گویی و دور از دقت نظر است؛ چنان که صاحب بدایع الافکار درباره صنعت (تعریب) فی نفسه صنعتی نمی تواند باشد.یا مثلاً مؤلف نقد و شعر در مورد (التفات) می نویسد: این صنعت در کلام، مخصوصاً کلام منظوم زیاد به کار رود و غالباً بسیار مستحسن افتد اما اینکه مستحن افتادن آن به چه نحو است، معلوم نیست.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

نگاهی نو به ایهام در بدیع فارسی

ایهام یکی از مهمترین صنایع معنوی بدیع در ادبیات فارسی است، اما علی رغم اهمیتش در تعریف و انواع آن در کتب بدیع و بلاغت دقت کافی نشده است. یکی از اهداف مقالۀ حاضر بازتعریف ایهام است. در این مقاله با بررسی تعریف ایهام در کتب گوناگون قدیم و جدید، سعی میشود تعریف دقیقتری از ایهام به دست داده شود. همچنین انواع ایهام در کتابهای قدیم و جدید بلاغی فارسی و عربی- مانند ایهام مجرده، ایهام مرشحه، ...

full text

پیشینه دانش پزشکی و علوم عقلی در ایران (به روایت متون ادب فارسی و عربی)

ایرانیان، سهم بزرگی در پیشرفت علوم به ویژه دانشهای عقلی، پزشکی، داروسازی و پیراپزشکی در دوران پیش از اسلام و بعد از داشتهاند. وجود دانشگاههای علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و «ریو اردشیر» (بوشهر فعلی) در آن زمان، حکایت از آن دارد که در زمان ساسانیان، ایرانیان، عنایت خاصی به تدوین علوم عقلی داشتهاند. آثار پزشکی ایرانی، یکی از منابع مهم پزشکی در جهان اسلام به شمار میرفته و علل اصلی تأثیر ایران...

full text