ناسیونالیسـم در آراء اندیشمندان و متفکران اهل سنّت (مطالعۀ تطبیقی آراء متفکران شبه‌‌قاره هند با متفکران عرب)

Authors

Abstract:

ناسیونالیسم، ایده‌‌ای جدید است که از انقلاب آمریکا و فرانسه در قرن هجدهم الهام گرفته‌‌است. وقتی که از ناسیونالیسم در عصر مدرن بحث به میان می‌‌آید، منظور نهضتی است که به‌‌دنبال ایجاد یا تقویت احساس ملی در بین مردم است. احساسات ناسیونالیستی در کشورهای مسلمان اغلب ریشه در مواجهه با قدرت‌‌های اروپایی در قرن نوزدهم و پس از آن دارد و در این رابطه هواداران اسلام سیاسی اغلب اعلام کرده‌‌اند که «ملیت یک مسلمان، ایمان اوست». بسیاری از این مسلمانان، ناسیونالیسم را به‌‌خاطر تفکیک جامعۀ اسلامی یا امت به واحدهای جدا از هم تقبیح کرده و کاستی‌‌های آن را در مواجه با رقبای دینی و تمدنی‌‌اش برشمرده‌‌اند. مقالۀ حاضر در همین راستا و با هدف بررسی اندیشه‌‌های صاحب‌‌نظران اهل سنّت دربارۀ ناسیونالیسم انجام شده‌‌است. پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌‌ای و اسنادی به بررسی اندیشه‌‌های صاحب‌‌نظرانی مثل اقبال لاهوری، ابولاعلی مودودی، عبدالرحمن کواکبی، ساطع الحصری و مصطفی کامل پرداخته‌‌است. متفکرانی مثل کواکبی، الحصری و کامل، علی‌‌رغم اعتقادات دینی‌‌شان، احساسات ناسیونالیستی را برجسته کرده‌‌اند و بر ویژگی‌‌های ناسیونالیستی مثل قوم و زبان تأکید بیشتری دارند؛ ولی برعکس، متفکرانی مثل اقبال لاهوری و مودودی بیشتر بر ویژگی‌‌های دینی تأکید می‌‌کنند و مخالف بحث‌‌های ناسیونالیستی هستند و بحث‌‌های ناسیونالیستی را علت اصلی افول تمدن اسلامی می‌‌دانند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

طبقه‌بندی آراء متفکران مطالعات شهر اسلامی

تعاریف شهر اسلامی در دو سوی متضاد، وجود این مفهوم را به چالش کشیده است. به صورت کلی مجموعة دیدگاه‌ها در این رابطه به دو گروه موافق و مخالف وجود شهر اسلامی تقسیم می‌شود. در دهه‌های نخستین قرن 20 م. چنین مفهومی برای نخستین‌بار شکل گرفت. این گرایش از سوی مستشرقین آغاز شد و در ابتدایی‌ترین شکل خود با نمونه‌های غربی و کلاسیک مورد مقایسه قرار گرفت که بستر مخالفت با مفهوم شهر اسلامی را فراهم کرد. در ت...

full text

ظرفیت شناسی مردم سالاری دینی در اندیشۀ متفکران اهل سنت

یکی از مصادیق حکومت اسلامی، مردم‌سالاری دینی، با تکیه بر عناصر کلیدی دین اسلام و مردم است. مردم‌سالاری دینی با قرار گرفتن در مظروف اندیشه‌های متصور شیعه و سنی، قابلیت شکل‌پذیری‌های مختلفی دارد. در ایران، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از اشکال آن طرح و محقق شده است و می‌تواند الهام‌بخش همگرایی امت مسلمان در راستای زمینه‌سازی تشکیل «امت واحدة اسلام» باشد. چنانچه مؤلفه‌های اصلی تحقق مردم‌سالاری...

full text

طبقه بندی آراء متفکران مطالعات شهر اسلامی

تعاریف شهر اسلامی در دو سوی متضاد، وجود این مفهوم را به چالش کشیده است. به صورت کلی مجموعة دیدگاه ها در این رابطه به دو گروه موافق و مخالف وجود شهر اسلامی تقسیم می شود. در دهه های نخستین قرن 20 م. چنین مفهومی برای نخستین بار شکل گرفت. این گرایش از سوی مستشرقین آغاز شد و در ابتدایی ترین شکل خود با نمونه های غربی و کلاسیک مورد مقایسه قرار گرفت که بستر مخالفت با مفهوم شهر اسلامی را فراهم کرد. در ت...

full text

جهانی‌سازی و فرهنگ در اندیشه متفکران عرب

یکی از نیازهای مطالعات راهبردی کشور، شناخت جریان‌ها و وقایعی است که در کشورهای منطقه و جهانِ‌‌اسلام حضور دارند و ایران، بنا بر ضرورت‌های همجواری و نیز آرمان همکاری با جهانِ‌‌اسلام، خواه‌ناخواه با آنها مواجه می‌شود. از سوی دیگر یکی از موضوعات مشترک میان کشورهای اسلامی، مواجهه با تبعات فرهنگی جهانی‌سازی است. با در نظر گرفتن رابطه میان سه سطحِ توصیف، تحلیل و راهبرد در پژوهش و ضرورت بررسی موضوعات بر پ...

full text

مقایسه نظریه مردم سالاری دینی با آراء متفکران اهل سنت معاصر (رشیدرضا، مودودی، قرضاوی، غنوشی)

امروزه دموکراسی بیش از پیش مورد توجه مردم جهان قرار گرفته است به طوری که می توان خیزش های اخیر در کشور های عربی اسلامی را نیز به عنوان تلاشی در جهت نیل به الگویی از حکومت دانست که در آن ضمن پذیرش دموکراسی، آموزه های اسلامی نیز عملیاتی شود. جمهوری اسلامی ایران به عنوان نمونه عملی مردم سالاری دینی در دوران کنونی که بر پایه منظومه فکری امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب است، برخوردار از مبانی، مضا...

ظرفیت شناسی مردم سالاری دینی در اندیشۀ متفکران اهل سنت

یکی از مصادیق حکومت اسلامی، مردم سالاری دینی، با تکیه بر عناصر کلیدی دین اسلام و مردم است. مردم سالاری دینی با قرار گرفتن در مظروف اندیشه های متصور شیعه و سنی، قابلیت شکل پذیری های مختلفی دارد. در ایران، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از اشکال آن طرح و محقق شده است و می تواند الهام بخش همگرایی امت مسلمان در راستای زمینه سازی تشکیل «امت واحدة اسلام» باشد. چنانچه مؤلفه های اصلی تحقق مردم سالاری...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 36

pages  215- 236

publication date 2019-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023