منشأیابی ریزگردها با استفاده از تصاویر سنجندة AVHRR ماهوارة NOAA (مطالعة موردی: جنوب غرب ایران)

طوفان­ ریزگرد یکی از مهم‌ترین چالش­های منطقه غرب آسیا محسوب می­شود که در دهه­های اخیر به دلایل متعدّد از جمله خشکسالی، شدّت بیشتری یافته­اند. این طوفان­ها حجم عظیمی از ذرات خاک را جابه­جا کرده و باعث آسیب­های شدید اقتصادی، اجتماعی و سلامت می­شوند. نتایج تحقیقات نشان می­دهد که طوفان­های ریزگرد می­توانند از مهم­ترین مخاطرات اقلیمی کشور محسوب شوند. شناسایی منابع و کانون­های برداشت ریزگردهای واقع در مرزهای جنوب غرب کشور، هدف اصلی این پژوهش را دربر می­گیرد. بدین منظور، با بهره گرفتن از تصاویر سنجندة AVHRR ماهواره نوآ اقدام به شناسایی مناطق منشأ تولید ریزگردها گردیده است. در این راستا با استفاده از داده­های هواشناسی سطح زمین که مربوط به کدهای پدیدة ریزگردها هستند، 24 تصویر AVHRR از بین کلّیّة تصاویر تهیّه‌شده انتخاب گردیدند و با استفاده از الگوریتم­های معروف آشکارسازی ریزگردها شامل اختلاف دمای روشنایی در باندهای مادون قرمز حرارتی و همچنین ترکیب رنگ کاذب، اقدام به آشکارسازی ریزگردها گردید. از تصاویر بارزسازی­شده در مجموع 62 نقطة منشأ در جنوب غرب کشور استخراج گردید که با استفاده از توزیع تراکم نقاط به دست ­آمده در محیط GIS، سه منطقة مکرّر در تولید ریزگردها در جنوب غرب کشور معرّفی گردید که شامل غرب ایلام و مرز این استان با عراق، تلاقی مرزهای جنوبی ایلام، شمال خوزستان و عراق و نواحی اطراف تالاب هورالعظیم می­شوند.