مقبولیت و چالش‌برانگیزی عوامل مؤثر بر استرس کاربران در فضاهای آموزشی دانشگاهی

بیان مساله: ازجمله مباحث مطرح در جوامع مدرن امروزی که درواقع بخش اجتناب‌پذیری از زندگی افراد می‌باشد، مسئله استرس است. حضور افراد در محیط‌های اجتماعی مانند فضاهای آموزشی همراه با درک سطوحی از استرس می‌باشد. فضاهای آموزشی دانشگاهی نیز جزء محیط‌هایی هستند که افراد در آن سطحی از استرس را تجربه می‌نمایند و این در حالی است که هدف اصلی در این فضاها رشد و شکوفایی افراد است و وجود استرس در نقطه مقابل اهداف مذکور قرار می‌گیرد. سوال تحقیق: سؤالات پژوهش حاضر در راستای شناخت و استخراج عوامل تنش‌زای محیطی- کالبدی و میزان و درصد اهمیت هر یک از عوامل و بررسی مقبولیت و چالش‌برانگیزی عوامل مستخرج می‌باشد. اهداف تحقیق: هدف اصلی این پژوهش، تلاشی در راستای کاهش استرس و افزایش آرامش‌پذیری فضایی برای کاربران در فضاهای آموزشی دانشگاهی است. روش تحقیق: پژوهش به روش پیمایشی و به‌صورت تکنیک دلفی انجام گردیده است و در آن به نگرش‌سنجی از متخصصان و اساتید پرداخته‌شده است. سپس تجزیه‌وتحلیل اطلاعات با روش تحلیل محتوای شانون انجام‌شده است. پس از مطالعه و بررسی منابع کتابخانه‌ای، مصاحبه‌های باز پاسخ طی زمان‌های مختلف با دوازده نفر از روان‌پزشکان و روانشناسان و معماران خبره این حوزه صورت گرفته است، سپس به تحلیل محتوا پرداخته و مؤلفه‌های مؤثر بر استرس کاربران در فضاهای آموزشی دانشگاهی با توجه به وزن‌دهی ضرایب اهمیت و مقبولیت آن‌ها استخراج گردیده است. مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: عوامل مستخرج توسط پنج نفر از اساتید متخصص درزمینهٔ طراحی معماری در چهار دسته مجزا جای گرفته‌اند. نتایج حاصل‌شده بیانگر این مطلب است که از میان کلیه عوامل مستخرج، چهار عامل اصلی شامل: 1- آسایش محیطی (39.20 درصد)، 2- عوامل کالبدی و فیزیکی (32.80 درصد)، 3- عوامل روان‌شناختی- اجتماعی (19.20 درصد) و 4- عوامل ادراکی (8.00 درصد) دارای نقش مؤثر بر میزان استرس افراد در فضاهای آموزشی هستند. چالش موجود در رابطه با عواملی است که از دیدگاه متخصصین استرس‌زا هستند و در مقابل آن توافق کامل افراد بر روی عواملی است که استرس‌زا نیستند؛ لذا در رابطه با عواملی که بیشترین درصد مقبولیت را کسب نموده‌اند بیشترین اختلاف‌نظر نیز وجود دارد و مسئله بررسی عوامل چالش‌برانگیز خواهد بود.