مقایسۀ کارایی سه الگوریتم هوشمند رایانه‌ای در انتخاب مناطق مناسب حفاظت (مطالعۀ موردی: استان مازندران)

یکی از روش‌‌‌های انتخاب نواحی حفاظتی جدید، استفاده از روش‌‌‌های هوشمند رایانه‌‌‌ای یا هوش مصنوعی است. این روش‌‌‌ها الگوریتم‌‌‌های رایانه‌‌‌ای مختلفی را شامل می‌شوند که قوانین صریحی را برای شناسایی مجموعه‌‌‌ای از مناطق مناسب حفاظت به ‌‌‌کار می‌‌‌برند. این الگوریتم‌‌‌ها تعداد زیادی از گزینه‌‌‌های موردنظر را بررسی و نتایج را بر حسب تعداد لکه‌‌‌ها یا مساحت مورد نیاز حفاظتی مقایسه می‌‌‌کنند. همچنین، سطحی از اهداف را که با توجه به محدودیت‌‌‌ها و هزینه‌‌‌های پیش‌‌‌بینی‌‌شده قابل دستیابی است مشخص می‌‌‌کنند. در این پژوهش کاربرد الگوریتم‌‌‌های حریص، نادر و مذاب‌‌‌سازی شبیه‌‌‌سازی‌شده در انتخاب مناطق حفاظتی استان مازندران مقایسه شده است. به این منظور از نرم‌‌‌افزار Marxan استفاده شد. علاوه بر این، تأثیر‌‌‌‌‌‌ مقیاس مکانی و اهداف حفاظتی مختلف در نتایج نیز بررسی شده است. بررسی این پارامترها در پژوهش حاضر نشان می‌‌‌دهد که الگوریتم مذاب‌‌‌سازی شبیه‌‌‌سازی‌شده، نتایج قابل قبول‌‌‌تری را در تمام موارد به‌دست می‌دهد و کاربرد آن به شناسایی مناسب‌‌‌ترین لکه‌‌‌های حفاظتی بسیار کمک می‌کند. الگوریتم حریص سبب پراکندگی و تکه‌‌‌تکه‌شدگی لکه‌‌‌های حفاظتی منتخب و الگوریتم نادر سبب افزایش بیش از حد مساحت لکه‌‌‌ها می‌‌‌شود. الگوریتم مذاب‌‌‌سازی شبیه‌‌‌سازی‌‌‌شده، از نظر محیط و مساحت جواب‌‌‌های قابل قبولی را نسبت به سایر الگوریتم‌‌‌ها ارائه می‌‌‌کند. نتایج نشان می‌‌‌دهند، پارامترهای مختلفی از جمله اهداف حفاظتی تعیین‌شده، مقیاس مطالعه، الگوریتم‌‌‌های مختلف و میزان فشردگی لکه‌‌‌های حفاظتی منتخب در فرایند انتخاب مناطق تحت حفاظت دخیل‌اند. در نتیجه، تعیین مقادیر مناسب این پارامترها از اساسی‌‌‌ترین مرحله‌‌‌ها در انتخاب مناطق تحت حفاظت جدید معرفی می‌‌‌‌شود.