مقایسۀ تحلیلی ردیه های عالمان اخباری عصر صفوی با تکیه بر درایت نثار محمد علم‌الهدی
Authors
Abstract:
محمد علم‌الهدی (1039-1115هـ .ق)، فرزند ارشد ملامحسن فیض کاشانی، در رسالۀ درایت نثار به نقد مجدانۀ صوفیه پرداخت. این رساله از جمله ردیههای عصر صفوی است که تاکنون به نثر ادیبانه و تصاویر شاعرانۀ آن توجه نشده است. دستهای از عالمان و فقیهان شیعه در عصر مذکور، به قصد تثبیت تشیع و دفاع از شریعت محمدی به مخاصمۀ صوفی برخاستند. همگی ایشان از زبانی ساده و بیپیرایه بهره جستند؛ اما در این میان علم‌الهدی سه گونه نثر متفاوت را به کار گرفت. این نوشتار میکوشد ضمن بررسی ردیههای مشهور و تحلیل مقایسهای موضوعات مشترک میان آن‌ها، ارزشهای ادبی و سبک نثر رسالۀ درایت نثار را معرفی کند و در نهایت، نشان دهد تمام ردیههای موردِواکاوی این پژوهش، با تکیه بر اخباری‌گری بسیار، بر تصوف تاختهاند و تنها اثری که افزون بر استناد فراوان به آیات و احادیث، به کاربست آرایهها و زیورهای ادبی توجه کرده تا توجه مخاطبان را جلب کند، درایتنثار محمد علم‌الهدی است.
similar resources
تحلیل گفتمانی رساله های ردیه بر تصوف در عصر صفوی
رابطة متعارض و چندبعدی حوزه‌های تشیع، تصوف و سلطنت در دورة صفویه، سبب شکل‌گیری گفتمان‌ها، گزاره‌ها و کنش‌های گفتمانی خاصی در آن دوران شده است. این رابطه حول محور تلاش برای کسب مشروعیت سیاسی و اجتماعی و با هدف تثبیت نظم گفتمانی مطلوب شکل گرفته است. در این بین، می‌توان ردیههای اعتقادی صوفیه و روحانیت شیعی را رسانه‌هایی سیاسی و عقیدتی با هدف بیرون‌راندن گفتمان رقیب از میدان مشروعیت سیاسی و اجتما...
full textتحلیلی بر اجازه‌نامه‌ها و کارکردهای آن در عصر صفوی
اجازه، به عنوان یکی از طرق تحمل حدیث و حفظ احادیث از تحریف، به مرور در جهت تضمین درستی آثار علمی، به دیگر علوم نیز سرایت کرد و از ضروریات نظام آموزش اسلامی قرار گرفت و کارکردهای مختلفی یافت. اما پرسش این است که در عصر صفوی با رسمیت یافتن مذهب تشیع، اجازه نامه ها چه روندی را طی کردند و چه کارکردی داشتند؟ این نوشتار، تلاش میکند با استفاده از اجازه نامه های عصر صفوی، به ویژه آن‌چه در جلد آخر<...
full textتحلیلی جامعه‌شناختی بر خرافه‌گرایی دینی در عصر مرشد شاهان صفوی
صفویان پس از دورۀ فترت در ایران دولتی متمرکز تشکیل دادند و با تقویت هویت ملی ایرانیان و استفاده از عنصر هویت‌بخش دین، تحولاتی اساسی در ساختار حکومت و جامعه ایجاد کردند. رسمی‌کردن مذهب تشیع امامیه، مهم‌ترین اقدام حکومت صفویه در شروع کار بود که موجب تحول اساسی در ارزش‌ها و هنجارهای جامعۀ ایران شد. درنتیجه، بسیاری از ارزش‌ها جنبۀ دینی و مذهبی پیدا کردند و همراه این تحولات، برخی باورهای نادرست نیز ...
full textالگوها و مفاهیم تاثیرگذار در حوزه مناسباتی عصر صفوی با تکیه بر متن مکاتبات
صفویان در طول حکومت خود ناچار از ایجاد ارتباط با همسایگان بوده اند. این پیوندها در مواقع متعددی به لحاظ اختلافات سیاسی و مذهبی طرفین چشم اندازی دوستانه نداشته است. صفویان به منظور بقای سیاسی و دفاع از چارچوب جغرافیایی و رویکردهای مذهبی خود علاوه بر روش های نظامی در عرصه دیپلماتیک نیز روش پویا و پر تحرکی را دنبال نمودند. نامه های متعددی که از این دوره بر جای مانده است نشانگر فعال بودن عرصه های د...
full textMy Resources
Journal title
volume 53 issue 1
pages 185- 206
publication date 2020-08-22
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023