مقایسه کمی شاخص‌های تنوع زیستی و متغیرهای محیطی مؤثر بر آن در جنگلهای راش و ممرز (مطالعه موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)

Authors

  • ارسلان شکرچیان استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران.
Abstract:

سابقه و هدف: از گونه‌های مهم جنگل‌های هیرکانی راش و گونه همراه آن یعنی ممرز می‌باشد. با توجه به اهمیت اقتصادی و اکولوژیک این گونه‌ها، ضروری است به منظور مدیریت و حفاظت صحیح از این جنگلها اطلاعات کافی در رابطه با ساختار و سطح تنوع درختی تیپ راش و ممرز و گونه‌های همراه آنها جمع‌آوری و در اختیار مدیران جنگل قرار گیرد که در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین در این مطالعه، برای نخستین بار در منطقه مورد بررسی، تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون بین شاخصهای تنوع زیستی و متغیرهای مستقل محیطی انجام شد که از گامهای اساسی در برنامه ریزی و مدیریت جنگل است. مواد و روشها: به این منظور شاخص‌های تنوع زیستی (شاخص شانون وینر و سیمپسون) در رویشگاه راش و ممرز و در سطح قطعات نمونه ثابت ده آری به صورت جداگانه اندازه‌گیری و مقایسه شد. همچنین، همبستگی و تحلیل رگرسیون این شاخص ها با 16 فاکتور اکوفیزیوگرافیکی که نماینده شرایط زیست‌محیطی منطقه می‌باشند شامل نوردهی فصلی، میانگین درجه حرارت هوا، ارتفاع بالا از نزدیکترین نقطه زهکشی‌شده، شاخس خیسی توپوگرافی، رطوبت نسبی، سرعت باد و سطوح انعکاسی و تشعشی به دست آمد که در بین آنها تنها چهار فاکتور دارای همبستگی معنی‌دار با شاخص های تنوع زیستی بود که شامل دمای هوای نزدیک سطح زمین، شاخس خیسی توپوگرافی، سرعت باد و مجموع انرژی تابشی خورشیدی در هر رویشگاه می‌باشد. همچنین آزمون t جهت بررسی معنی داری اختلاف شاخصهای تنوع زیستی بین دو رویشگاه انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد در رویشگاه ممرز هر دو شاخص تنوع زیستی بالاتر از رویشگاه راش بوده است. با بررسی ضریب همبستگی متغیرهای محیطی ذکر شده با شاخص تنوع شانون در هر رویشگاه مشخص شد که ضرائب همبستگی متغیرها با شاخص تنوع در رویشگاه ممرز بالاتر از راش بود، به جز ضریب همبستگی مربوط به متغیر مجموع انرژی تابشی که در رویشگاه راش بالاتر و دارای شیب منفی بود که نشان‌دهنده سرشت سایه‌دوستی گونه راش در مقایسه با ممرز می‌باشد. همچنین نتیجه آزمون t تست نشان داد که در مورد شاخص تنوع شانون بین دو رویشگاه اختلاف معنی داری وجود دارد. نتیجه‌گیری: به طور کلی، شاخص‌های تنوع زیستی دارای توانایی زیادی در تشریح وضعیت جنگل داشته و از مزایای این شاخص‌ها صحت بالا، ارزان بودن و انعطاف‌پذیری دانست. نتایج این پژوهش نشان دهنده بالاتر بودن شاخصهای تنوع زیستی در رویشگاه ممرز نسبت به راش بود که می‌تواند به دلایل مختلفی باشد. در حقیقت، تعیین شاخصهای تنوع زیستی در جوامع جنگلی در گام اول و سپس، بررسی و تعیین عوامل محیطی اثرگذار بر تنوع زیستی گونه‌های درختی، همچنین مقایسه جوامع و رویشگاه‌های جنگلی مهم، از منظر این عوامل، به‌منظور اعمال مدیریت مناسب جنگل، مهم و ضروری می-باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ساختار مکانی راش و بلوط در یک جنگل آمیخته (مطالعه موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)

برای کسب اطلاعات مربوط به تنوع زیستی و به‌منظور مدیریت صحیح جنگل به شاخص‌هایی نیاز است که بتوانند با صرف کم‌ترین هزینه و زمان اطلاعات کافی را در رابطه با وضعیت فعلی ساختار جنگل و تغییرات آن ارایه دهند. در این پژوهش، ضمن معرفی برخی از شاخص‌های ساختار مکانی، ساختار گونه‌های راش و بلوط در بخش گرازبن جنگل خیرود مورد بررسی قرار گرفت. شاخص‌های به‌کار رفته در این پژوهش عبارتند از شاخص زاویه یکنواخت، ش...

full text

تنوع ساختاری توده‌های آمیخته راش در مرحله میانی توالی (پژوهش موردی: بخش گرازبن، جنگل خیرود نوشهر)

به‌منظور کمی‌سازی ویژگی‌های ساختاری توده‌های آمیخته راش در مرحله میانی توالی، این پژوهش در جنگل‌های کمتر دخالت‌شده بخش گرازبن جنگل خیرود نوشهر انجام شد. سه قطعه یک هکتاری در مرحله میانی توالی گزینش شدند و در هر قطعه‌نمونه، شبکه آماربرداری 30× 30 متر پیاده شد. در محل تقاطع اضلاع شبکه، قطر برابرسینه، ارتفاع درخت، قطر تاج، فاصله بین درختان و زاویه‌ بین آن‌ها برای نزدیک‌ترین درخت راش به مرکز قطعه‌ن...

full text

بررسی ویژگی‌های مورفولوژیک کمی و کیفی راش در دو توده خالص و آمیخته (مطالعه موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)

ویژگیهای مورفولوژیک درختان یکی از متغیرهای مهم در ارزیابی‌های کمی و کیفی توده‌های جنگلی است. این تحقیق به بررسی این ویژگی‌ها بر روی 289 پایه درخت راش در یک توده خالص و 259 پایه درخت در توده آمیخته و با ساختار ناهمسال شامل قطر برابرسینه، ارتفاع درخت، سطح مقطع برابرسینه، طول تاج، قطر تاج، حجم تاج، طول و درصد تنه بدون شاخه، ضریب قدکشیدگی و انشعاب ساقه درخت در محل تاج در بخش گرازبن جنگل خیرودکنار م...

full text

کمی سازی ساختار مکانی جنگل های میان بند شمال ایران (مطالعه موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود )

کمی سازی ساختار مکانی، از مهمترین اجزای تشریح بوم‌سازگان‌های طبیعی و تنوع زیستی آنهاست. در این پژوهش ضمن معرفی مجموعه ای از شاخص ها و توابع مربوط به ساختار مکانی، با استفاده از 102 قطعه نمونه 1000 متر مربعی ساختار مکانی تیپ ممرز-راش بخش گرازبن جنگل خیرود بررسی شد. بدین منظور از شاخص های کلارک و اوانز، زاویه یکنواخت، شانون-وینر، آمیختگی، اندازه قطر برابر سینه و ارتفاع و تابع های همبستگی جفتی و ه...

full text

بررسی ساختار مکانی راش و بلوط در یک جنگل آمیخته (مطالعه موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)

برای کسب اطلاعات مربوط به تنوع زیستی و به منظور مدیریت صحیح جنگل به شاخص هایی نیاز است که بتوانند با صرف کم ترین هزینه و زمان اطلاعات کافی را در رابطه با وضعیت فعلی ساختار جنگل و تغییرات آن ارایه دهند. در این پژوهش، ضمن معرفی برخی از شاخص های ساختار مکانی، ساختار گونه های راش و بلوط در بخش گرازبن جنگل خیرود مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های به کار رفته در این پژوهش عبارتند از شاخص زاویه یکنواخت، ش...

full text

تأثیر آتش‌سوزی جنگل بر رویش قطری گونه‌های راش و ممرز (مطالعه موردی: جنگل خیرود)

منطقه مورد مطالعه واقع در سری چلیر جنگل آموزشی- پژوهشی خیرود در سال 1377 دچار حریق سطحی با شدت زیاد گردید و پس از گذشت 7 سال از وقوع آتش‌سوزی، به‌منظور بررسی اثر آتش‌سوزی بر رویش قطری درختان راش و ممرز اقدام به انجام این تحقیق شد. بعد از پیمایش سراسر مناطق سوخته و شاهد، تعداد 60 نمونه مغزی با استفاده از مته سال‌سنج، از دو گونه راش و ممرز (هرکدام 15 نمونه در هر یک از دو منطقه) تهیه گردیده و پهنا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 26  issue 4

pages  47- 64

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023