مقایسه کاربرد روش مدلسازی بیزین و روش‌های تصمیم گیری چند معیاره در ارزیابی ریسک محیط زیستی سدها (مطالعه موردی: سد طالقان)

زمینه و هدف: ارزیابی ریسک محیط زیستی (ERA) ابزاری مهم در راستای دستیابی به توسعه پایدار به شمار می­رود. هدف از این تحقیق کاربرد روش مدل­سازی بیزین مبتنی بر ساختار سلسله مراتبی به منظور اولویت بندی، ارزیابی و ارائه راهکارهای مدیریتی به جهت کاهش خطرات ناشی از ریسک­های محیط زیستی سد طالقان می­باشد. روش بررسی: در روش اول ارزیابی ریسک محیط زیستی سد طالقان با استفاده از شبکه بیزین(BN)  و بهره گیری از نرم افزارNetica  صورت پذیرفت.به منظور مقایسه نتایج حاصل از این روش با روش­های متداولی چون روش­های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)، ارزیابی ریسک محیط زیستی سد طالقان با روش MCDM و بهره گیری از نرم افزارExpert Choice  نیز صورت پذیرفت. یافته‌ها: بر اساس نتایج این تحقیق، در میان توزیع­های احتمالاتی گره تصمیم BN، تغییر کاربری اراضی، اثر بر جمعیت و فرسایش و رسوبگذاری مهم­ترین ریسک­ها هستند و آلودگی، لرزه­خیزی، سیلاب، گردشگری و آسیب­پذیری اکولوژیکی در اولویت­های بعدی می­باشند. بحث و نتیجه‌گیری: BNs به عنوان روشی جدید با دارا بودن مزیت­هایی چون در نظر گرفتن روابط بین متغیرها و شرایط عدم قطعیت از مدل­های انعطاف پذیر با توانایی بالا در ERA محسوب می­شوند. از اینرو به منظور دست­یابی به یک راه حل جامع برای بررسی مسائل پیچیده­ای چون ERA پروژ­ه­های عمرانی از جمله سدسازی، بکارگیری BNs می­تواند از کارایی بالایی برخوردار باشد