مقایسه تطبیقی جایگاه مبحث انرژی در سیستم برنامه‌ریزی شهری آلمان و ایران

امروزه توجه به کنترل مصرف انرژی در مقیاس‌های متفاوت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و نگاه جامع‌تر به برنامه‌ریزی شهری می‌تواند در راه رسیدن به این هدف بسیار مؤثر باشد. کشور آلمان به عنوان یکی از کشورهای موفق در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی در مقیاس معماری و شهرسازی در جهان مطرح است. شناسایی اصول سازمانی و کاربردی این کشور در مقیاس برنامه‌ریزی شهری می‌تواند راهگشای مناسبی برای فعالیت‌های مشابه در کشور ایران باشد. به منظور دستیابی به نتیجه مناسب، ضرورت دارد مشکلات و نقاط ضعف بهینه‌سازی مصرف انرژی در ایران مورد ارزیابی قرار گیرد. روش مورد استفاده در این پژوهش مقایسه تطبیقی در بررسی نمونه موردی است. در این روش از ابزار مطالعه منابع کتابخانه‌ای و جمع‌آوری اطلاعات از منابع معتبر اینترنتی استفاده شده است. پس از جمع‌آوری اطلاعات و بررسی نمونه‌های مشابه، ساختار برنامه‌ریزی شهری در دو کشور آلمان و ایران معرفی شده است. در یک مقایسه تطبیقی علل عدم موفقیت این ساختار در ایران بیان می‌شود و نظریه‌های پژوهش تدوین می‌شوند. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان می‌دهد که تفاوت‌های اصلی برنامه‌ریزی شهری در ایران و آلمان را در می‌توان از یک سو در ساختار برنامه‌ریزی شهری و مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد، و از سوی دیگر فقدان مباحث مربوط به مصرف بهینه انرژی در اسناد تهیه طرح‌های شهری بررسی کرد. همچنین در مقیاس جامع و کلان برنامه‌ریزی انرژی، می‌توان عدم وجود یک برنامه جامع جهت هماهنگی کلیه نهادهای متولی انرژی در ایران را یکی از دلایل ناکارآمدی فعالیت‌های مرتبط با برنامه‌ریزی انرژی دانست. با بررسی این موارد ضمن معرفی چارچوبی برای تقویت ابعاد بهینه‌سازی مصرف انرژی در ایران، سعی بر این بوده تا در جهت رفع نواقص، سازمان‌دهی بهتر و تصمیم‌سازی مناسب در ساختار برنامه‌ریزی شهری کشور گام برداشته شده و زمینه لازم برای پژوهش‌های آتی فراهم شود. به همین منظور چارچوبی برای ادامه پژوهش در حوزه شهرسازی و انرژی با تأکید بر تجارب کشور آلمان ارایه‌ شده که می‌توان آن را برای مطالعه تجارب سایر کشورهای پیشرو در امر بهینه‌سازی مصرف انرژی نیز به کار برد.