مقایسه برخی شاخص‌های فیزیکو-شیمیایی و میکروبی خاک در سال‌های پس از آتش سوزی در جنگل‌های زاگرس شهرستان پاوه

با افزایش فراوانی آتش­سوزی­ها در جنگل­های زاگرس، بررسی کیفیت خاک در کوتاه و بلند­مدت بسیار با اهمیت است. در این پژوهش تغییرات برخی ویژگی­های فیزیکی-شیمیایی و ویژگی­های میکروبی در کوتاه­مدت، میان­مدت و بلند­مدت پس از آتش­سوزی مورد مقایسه قرار گرفت. برای این منظور، در یک رویشگاه سه تیمار پساآتش­سوزی با زمان­های1، 3 و 10 سال پس از آتش­سوزی انتخاب و به ترتیب با TSF=1، TSF=3 و TSF=10 نشان داده شد. در نزدیک­ترین نقطه به هر تیمار، یک شاهد نیز برای هر یک از تیمارها در نظر گرفته و به ترتیب با C1، C3 و C10 نشان داده شد. نمونه­برداری از عمق0 تا 20 سانتی­متری انجام شد. در مجموع با در نظر گرفتن 3 تیمار پساآتش­سوزی و 3 شاهد و هر کدام با 4 تکرار در مجموع تعداد 24 نمونه مرکب خاک برداشته شد. برخی ویژگی­های فیزیکو شیمیایی و میکروبی خاک به منظور مقایسه تغییرات آنها در سال­های پس از آتش­سوزی اندازه­گیری و تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که تغییر معنی­داری در بافت خاک مشاهده نشد. رطوبت خاک در تیمارTSF=1 کاهش معنی­داری یافت اما در تیمارهای TSF=3 و TSF=10 به سطح قبل از آتش­سوزی برگشت. جرم مخصوص ظاهری در تیمارهای TSF=1 و TSF=3 کاهش یافت اما تیمار TSF=10 با C1 اختلاف معنی­داری نداشت.pH ، CEC،EC  و P در تیمار TSF=1 افزایش معنی­داری نسبت به C1 نشان داد. در تیمارهای TSF=3 و TSF=10، مقدارpH  و CEC به سطح قبل از آتش­سوزی برگشته اما EC و P خاک نسبت به شاهد کاهش معنی­دار داشتند. کربن آلی و نیتروژن کل در همه زمان­های پس از آتش­سوزی کاهش معنی­دار داشت. نسبت C:N خاک تغییر معنی­داری نشان نداد. کربن زی توده میکروبی یک سال پس از آتش­سوزی کاهش معنی­داری نشان داد، اما در تیمار TSF=3 و TSF=10 اختلاف معنی­داری با شاهد نداشت. تنفس برانگیخته در تیمار TSF=1 به طور معنی­داری افزایش یافت اما در تیمارهای TSF=3 و TSF=10 کاهشی معنی­دار داشت. تنفس پایه در تیمارهای TSF=1، TSF=3 و TSF=10 کاهش معنی­داری نسبت به شاهدشان نشان دادند. کسر متابولیک در تیمارهای TSF=1 و TSF=3 افزایش معنی­داری نسبت به شاهد نشان داد اما در تیمار TSF=10 به سطح قبل از آتش­سوزی بهبود یافت. کسر میکروبی در تیمار TSF=1 نسبت به شاهد کاهش یافت اما در تیمار TSF=3 افزایش در تیمار TSF=10 به سطح قبل از آتش­سوزی بهبود یافت. با توجه به نتایج آنالیز چند متغیره (تشخیصی) همه تیمارها از یکدیگر تفکیک شدند. گرچه جداسازی تیمارها بر اساس ویژگی­های فیزیکوشیمیایی خاک نسبت به ویژگی­های میکروبی خاک بهتر انجام شده بود. نتیجه­گیری شد که در جداسازی تیمارها، مهم­ترین متغیرهای فیزیکوشیمیایی شامل هدایت الکتریکی، نیتروژن، ظرفیت تبادل کاتیونی و فسفر و مهم­ترین متغیرهای میکروبی شامل کربن زی توده میکروبی، تنفس پایه و برانگیخته و کسر میکروبی بودند.